Jeśli w dacie urodzin małoletniego jego matka zameldowana była pod wskazanym adresem, to pozwoliło to
kierownikowi urzędu stanu cywilnego na automatyczne zameldowanie dziecka w miejscu stałego pobytu
matki. Zgodnie bowiem z przepisami, zameldowanie małoletniego na pobyt stały lub czasowy następuje
z dniem sporządzenia aktu urodzenia, w miejscu stałego albo czasowego pobytu rodziców albo tego
z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa - podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny.
Stan faktyczny
Stan faktyczny i prawny sprawy rozstrzygniętej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem
z 31.1.2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 2504/16 przedstawiony został w uzasadnieniu powyższego wyroku.
Przypominając wskazać należy, że wobec wniosku właściciela nieruchomości o anulowanie czynności materialno-
technicznej jaką jest zameldowanie małoletniego oraz o wymeldowanie z miejsca pobytu stałego matki małoletniego
(a siostry właściciela nieruchomości), organ administracji publicznej - Wójt Gminy (pierwsza instancja) postanowił
anulować ww. czynność materialno-techniczną. Następnie, po rozpoznaniu odwołania, decyzję tę utrzymał w mocy
Wojewoda (druga instancja). W uzasadnieniu powyższego wniosku powołano się na fakt, iż matka małoletniego
wyprowadziła się z domu dobrowolnie, wyjeżdżając do pracy, bez wymeldowania. Ponadto wskazano, iż
wyprowadzając się zabrała ze sobą swoje rzeczy osobiste, a co więcej od 6-7 lat nie była w domu rodzinnym, nie
posiada do niego kluczy, nie utrzymuje też kontaktu telefonicznego. Małoletni zaś nigdy nie przebywał w miejscu jego
stałego zameldowania, a - co wskazano w treści wniosku - warunkiem bezwzględnym zameldowania jest - stosownie
do treści art. 29 ustawy z 24.9.2010 r. o ewidencji ludności (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1397 ze zm., dalej: EwidLU), fakt
rzeczywistego zamieszkiwania w lokalu. Uwzględniając powyższą argumentację, organy obu instancji przyjęły, że
czynność zameldowania dokonana została z naruszeniem tego przepisu i należało ją uchylić.
Rozstrzygnięcie WSA w Warszawie
Sąd administracyjny stanął na stanowisku, zgodnie z którym organy obu instancji wydały rozstrzygniecie wadliwe
z tej przyczyny, że uznały, iż nie było podstaw do zameldowania małoletniego w miejscu zameldowania jego matki,
a więc zaszły przesłanki do anulowania czynności materialno-technicznej jego zameldowania pod tym adresem.
Stanowisko organów administracji publicznej obu instancji nie zasługuje - w ocenie WSA w Warszawie - na
akceptacje, z uwagi na poniższe. W okolicznościach niniejszej sprawy nie jest bowiem istotne, czy matka
małoletniego zasadnie była pod wskazanym adresem zameldowana. Z punktu widzenia poprawności
zameldowania małoletniego podkreślenia wymaga, że - w myśl art. 29 EwidLU – zameldowania dzieci obywateli
polskich, urodzonych na terenie RP, dokonuje z urzędu kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy dla miejsca
zamieszkania dziecka, z dniem sporządzenia aktu urodzenia, w miejscu stałego albo czasowego pobytu rodziców
albo tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa. Wobec tego stwierdzić należy, że w dacie urodzin
małoletniego, jego matka zameldowana była pod wskazanym adresem, co pozwoliło kierownikowi urzędu
stanu cywilnego – po powzięciu informacji o jego narodzinach – na automatyczne zameldowanie go
w miejscu stałego pobytu jego matki, wynikającym z jej ówczesnego i niekwestionowanego wówczas
meldunku. WSA w Warszawie ocenił postępowanie kierownika urzędu stanu cywilnego jako prawidłowe.
Skarga kasacyjna
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku Sądu administracyjnego wniósł Wojewoda Mazowiecki, zaskarżając
rozstrzygnięcie w całości i zarzucając m.in.: naruszenie prawa materialnego, w postaci art. 25 ust. 1 EwidLU, poprzez
błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż w niniejszej sprawie zameldowanie na pobyt stały pozwala na przyjęcie
domniemania, iż osoba faktycznie przebywa pod danym adresem z zamiarem stałego pobytu, skutkiem czego
uznano brak przesłanek do uchylenia czynności materialno-technicznej zameldowania. W skardze kasacyjnej
wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie oraz o zasądzenie kosztów postępowania
według norm przepisanych.
Zameldowanie małoletniego dziecka
NSA przypomniał, iż WSA w Warszawie uchylił kontrolowane decyzje organów obu instancji w przedmiocie
anulowania czynności materialno-technicznej zameldowania małoletniego, przyjmując, że organy administracji
publicznej przy rozstrzyganiu sprawy naruszyły art. 29 EwidLU. Wymieniony powyżej przepis reguluje sposób
wykonywania obowiązku meldunkowego dzieci obywateli polskich urodzonych na terenie RP. Wojewódzki Sąd



Administracyjny, kierując się powyższym przepisem, zanegował stanowisko organów obu instancji, według których
nie było podstaw do zameldowania małoletniego w miejscu zameldowania matki, a w konsekwencji zaszły przesłanki
do anulowania czynności materialno-technicznej w tym zakresie.
WSA w Warszawie prawidłowo bowiem wskazał, że w dacie urodzenia małoletniego, tj. 20.3.2012 r. jego matka
posiadała meldunek na pobyt stały pod spornym adresem. Dopiero po kilku latach od urodzenia się małoletniego
wszczęte zostało postępowanie administracyjne w sprawie wymeldowania jego matki, co pozostaje bez znaczenia
dla rozpatrywanej sprawy. W takim stanie sprawy Sąd administracyjny stwierdził zasadnie, że w dacie urodzin
małoletniego jego matka zameldowana była pod wskazanym adresem, co pozwoliło kierownikowi urzędu
stanu cywilnego na automatyczne zameldowanie go w miejscu stałego pobytu matki w związku z powzięciem
informacji o jego narodzinach w dniu 20.3.2012 r. Dokonany z urzędu meldunek stał się ponadto podstawą do
nadania noworodkowi numeru PESEL. Z tych względów WSA w Warszawie słusznie wywiódł, że nie było podstaw do
anulowania czynności materialno-technicznej w przedmiocie zameldowania małoletniego. Natomiast - jak stanowczo
i słusznie wskazał WSA w Warszawie - odrębnym zagadnieniem jest wymeldowanie małoletniego spod adresu
zameldowania.
Zgodnie ze stanowiskiem NSA przyjętym w niniejszym rozstrzygnięciu, powyżej przytoczona ocena Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego nie została skutecznie podważona przez Skarżącego, bowiem w skardze kasacyjnej nie
sformułowano zarzutu co do naruszenia art. 29 EwidLU, stanowiącego podstawę zaskarżonego wyroku sądu
pierwszej instancji.
Natomiast zarzut kasacyjny dotyczący naruszenia art. 25 ust. 1 tej ustawy nie ma związku z istotą stanowiska
zajętego przez Sąd administracyjny w niniejszej sprawie. Z powyższych względów zarzuty zawarte w podstawie
skargi kasacyjnej zostały uznane przez NSA za niezasadne, co w konsekwencji doprowadziło do oddalenia skargi
kasacyjnej na podstawie art. 184 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.
Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).
W komentowanym rozstrzygnięciu NSA odniósł się do materii związanej z obowiązkiem meldunkowym uregulowanej
na gruncie ustawy o ewidencji ludności. Ustosunkowując się do kwestii meldunku małoletniego dziecka NSA
potwierdził prawidłowość stanowiska zajętego przez WSA w Warszawie w niniejszej sprawie, zgodnie z którym
przepisy ww. ustawy - interpretowane w korelacji z art. 26 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r.
poz. 1145 ze zm., dalej: KC), regulującym miejsce zamieszkanie dziecka, który stanowi, iż miejscem zamieszkania
dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu
wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej (art. 26
§ 1 KC) - wyłączają możliwość zameldowania małoletniego dziecka w innym miejscu, niż przebywają jego rodzice
(lub przynajmniej jedno z nich, pod którego władzą rodzicielską dziecko się znajduje). Zgodnie z poglądem
zaprezentowanym przez NSA w rozpatrywanej sprawie, zameldowanie rodziców pod danym adresem stanowi
warunek zameldowania tam małoletniego. Przyjęte rozwiązanie upraszcza zatem procedurę meldunkową, przeważa
w nim idea rejestrowego charakteru meldunku, a ustawodawca odchodzi w takim przypadku od kwestii jurydycznych,
zwłaszcza nie uzależnia zameldowania dziecka od rozstrzygnięć co do władzy rodzicielskiej i opieki. Zarówno do
zameldowania, jak i do wymeldowania małoletniego nie jest więc potrzebna zgoda obojga rodziców, gdyż fakt
meldunku stwierdza tylko miejsce zamieszkania dziecka. Dopiero zaś decyzja w zakresie określenia tego miejsca,
należy do „istotnych spraw dziecka” i podlega regulacji prawa rodzinnego i opiekuńczego (wyrok WSA w Bydgoszczy
z 29.5.2018 r., II SA/Bd 1491/17).
wyrok NSA z 9.5.2019 r. II OSK 1573/17