Stowarzyszenie reprezentujące interesy przedsiębiorców traci interes prawny po ujawnieniu w ramach
postępowania przed Sądem UE dokumentów, do których dostępu odmówiła Komisja Europejska
Stan faktyczny
Izba Gospodarcza Producentów i Operatorów Urządzeń Rozrywkowych (dalej jako: IGPOUR) organizacja
reprezentująca interesy producentów, dystrybutorów i operatorów urządzeń rozrywkowych w Polsce, wniosła do
Trybunału odwołanie mające na celu uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z 10.7.2018 r., Izba
Gospodarcza Producentów i Operatorów Urządzeń Rozrywkowych/Komisja (T-514/15; dalej jako: zaskarżone
postanowienie). W tym wyroku Sąd orzekł, że należy umorzyć postępowanie w sprawie skargi IGPOUR
o stwierdzenie nieważności decyzji odmownej Komisji GestDem 2015/1291 z 12.6.2015 r. w przedmiocie
udostępnienia szczegółowej opinii wydanej przez Komisję Europejską w ramach procedury zgłaszania 2014/537/PL,
a także decyzji odmownej Komisji GestDem 2015/1291 z 17.7.2015 r. w przedmiocie udostępnienia szczegółowej
opinii wydanej przez Republikę Malty w ramach procedury zgłaszania 2014/537/PL (dalej łącznie jako: sporne
decyzje) na tej podstawie, że IGPOUR utraciła interes prawny.
Stanowisko TS
Odmowa udzielenia dostępu
W zarzucie pierwszym IGPOUR podnosiła, że Sąd naruszył prawo, stwierdzając w pkt 30 i 32 zaskarżonego
postanowienia, iż jest mało prawdopodobne, aby podnoszona przez IGPOUR niezgodność z prawem wystąpiła
w przyszłości, a zatem nie miał on żadnego interesu w kontynuowaniu postępowania.
Zgodnie z orzecznictwem TS zarówno przedmiot skargi, jak i interes prawny muszą istnieć, pod rygorem
umorzenia postępowania, do momentu wydania orzeczenia sądowego, co oznacza, że skarga powinna w efekcie
móc doprowadzić do poprawy sytuacji skarżącego (wyrok TS z 4.9.2018 r., ClientEarth/Komisja, C-57/16 P, pkt 43).
Skarżący może w niektórych przypadkach zachować interes prawny w żądaniu stwierdzenia nieważności
zaskarżonego aktu, aby skłonić autora tego aktu do wprowadzenia w przyszłości odpowiednich zmian i w ten sposób
zapobiec powtórzeniu się niezgodności z prawem, którą dany akt jest w jego ocenie obarczony (wyrok TS
z 28.5.2013 r., Abdulrahim/Rada i Komisja, C-239/12 P, pkt 63). Dalsze istnienie tego interesu zakłada, że taka
niezgodność z prawem może powtórzyć się w przyszłości niezależnie od szczególnych okoliczności danego
przypadku (wyrok TS z 7.6.2007 r., Wunenburger/Komisja, C-362/05 P, pkt 52). Z orzecznictwa TS również wynika,
że dalsze trwanie interesu prawnego skarżącego należy oceniać in concreto, z uwzględnieniem w szczególności
skutków zarzucanej niezgodności z prawem oraz charakteru podnoszonej szkody (wyrok Abdulrahim/Rada i Komisja,
pkt 65).
Sąd stwierdził w pkt 30 zaskarżonego postanowienia, że w zakresie, w jakim skarga IGPOUR dotyczy odmowy
udostępnienia szczegółowych opinii wydanych na podstawie dyrektywy 98/34 na temat projektu ustawy zgłoszonego
przez państwo członkowskie na podstawie tej dyrektywy, oraz w zakresie, w jakim Komisja uzasadniła odmowę
ujawnienia tych opinii koniecznością ochrony celu toczącego się postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom
państwa członkowskiego, jest mało prawdopodobne, aby tak nietypowa sytuacja wystąpiła w przyszłości. Komisja
oparła odmowę udzielenia dostępu do żądanych dokumentów na zarzucanym istnieniu nierozerwalnego związku
między szczegółowymi opiniami a rozpatrywanym postępowaniem w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa
członkowskiego przeciwko Polsce, a zatem na ogólnym domniemaniu poufności, które ma zastosowanie do
dokumentów dotyczących toczących się postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Tym samym nie można wykluczyć, jak twierdził IGPOUR, że Komisja ponownie oprze w przyszłości swoje
uzasadnienie odmowy udostępnienia jakichkolwiek dokumentów nierozerwalnie związanych z toczącym się
postępowaniem w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na tym ogólnym domniemaniu
nieujawniania. Jednakże Trybunał dopuścił istnienie ogólnego domniemania poufności na rzecz dokumentów
dotyczących postępowań poprzedzających wniesienie skargi o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego,
w tym również dokumentów wymienianych między Komisją a danym państwem członkowskim w ramach procedury
EU Pilot (wyrok ClientEarth/Komisja, pkt 81). W związku z tym, gdy IGPOUR opiera swój interes prawny na
argumencie, że zarzucana przez niego niezgodność z prawem może powtórzyć się w przyszłości, niezależnie od
szczególnych okoliczności rozpatrywanej sprawy, zdaniem TS, kwestionuje on w rzeczywistości istnienie ogólnego
domniemania poufności. Gdyby przyjąć wykładnię „niezgodności z prawem, która może powtórzyć się w przyszłości”,
na takim poziomie abstrakcji, miałaby ona w ocenie rzecznika generalnego paradoksalne konsekwencje (pkt 73
opinii). Bowiem w każdym postępowaniu w sprawie udostępnienia dokumentów skarżący automatycznie




zachowywałby interes prawny wyłącznie na tej podstawie, że w przyszłości dana instytucja mogłaby w innych
okolicznościach interpretować dany przepis prawa w kwestionowany sposób.
Ponadto TS stwierdził, że w niniejszej sprawie nie istnieje zasadniczo żaden szczególny powód, aby sądzić, że
IGPOUR będzie „szczególnie narażony na przyjmowanie wobec niego takich domniemań w przyszłości”.
W konsekwencji TS uznał, że Sąd słusznie ocenił w sposób konkretny szczególne okoliczności, w których wystąpiła
zarzucana niezgodność z prawem, i stwierdził, że takie okoliczności, ze względu na ich szczególne cechy, nie mogły
się powtórzyć, a tym samym zarzucana niezgodność z prawem nie mogła się powtórzyć w innym kontekście poza
kontekstem szczególnych okoliczności niniejszej sprawy. Z całości powyższych rozważań zdaniem TS wynika, że
należy oddalić zarzut pierwszy jako bezzasadny.
Możliwość wniesienia skargi
IGPOUR twierdziła, że Sąd naruszył prawo, stwierdzając, iż okoliczność, że w ramach ewentualnej skargi
o odszkodowanie powinien on powtórzyć argumenty przedstawione już w kontekście skargi o stwierdzenie
nieważności, nie stanowi nieuzasadnionego obciążenia mogącego wykazać jego interes prawny w niniejszej sprawie.
Ponadto zarzuca on Sądowi, że ten stwierdził, iż IGPOUR nie sprecyzował, czy miał „naprawdę” zamiar wniesienia
takiej skargi, ani nie przedstawił dokładnych, konkretnych i możliwych do sprawdzenia informacji w odniesieniu do
skutków spornych decyzji, oraz że wywnioskował z tego, iż ewentualność takiej skargi nie mogła wykazać, że
IGPOUR zachował swój interes prawny.
Trybunał przypomniał, że to na skarżącym spoczywa obowiązek przedstawienia dowodu na istnienie jego interesu
prawnego, co stanowi podstawową i pierwszą przesłankę każdej skargi przed sądem (wyrok TS z z 7.11.2018 r.,
BPC Lux 2 i in./Komisja, C-544/17 P, pkt 33). Tymczasem o ile z orzecznictwa TS wynika, że ewentualność
wniesienia skargi o odszkodowanie wystarczy dla uzasadnienia takiego interesu prawnego, o tyle jest tak jednak pod
warunkiem, że nie jest ona hipotetyczna (wyrok TS z 17.9.2015 r., Mory i in./Komisja, C-33/14 P, pkt 69, 79).
Zdaniem Trybunału IGPOUR nie mógł uzasadnić interesu prawnego poprzez samo powołanie się na możliwość
wniesienia w przyszłości skargi o naprawienie szkody, bez wskazania konkretnych okoliczności dotyczących skutków
zarzucanej niezgodności z prawem w odniesieniu do jego sytuacji i charakteru szkody, którą w swej ocenie poniósł
i której naprawienie miała na celu skarga. Tymczasem w ramach swobodnej oceny okoliczności faktycznych
i dowodów Sąd stwierdził w pkt 34 zaskarżonego postanowienia, że wnoszący odwołanie powołał się na możliwość
wniesienia takiej skargi o odszkodowanie, nie uściślając jednak, czy on sam lub jego członkowie rzeczywiście mieli
zamiar skorzystania z tej możliwości, a w odniesieniu do rzekomo poniesionej szkody ograniczył się do wskazania,
że „skargi zostały oddalone a pozwani przegrali sprawę”, nie przedstawiając jednak żadnej dokładnej, konkretnej
i możliwej do sprawdzenia przez Sąd okoliczności. Ponadto w żaden sposób nie twierdził on w tym względzie, że Sąd
przeinaczył okoliczności faktyczne lub przedstawioną przez niego argumentację. Zdaniem TS w tych okolicznościach
Sąd mógł przyjąć, nie naruszając przy tym prawa, że przesłanki wynikające z orzecznictwa Trybunału i pozwalające
na stwierdzenie, że możliwość wniesienia skargi o odszkodowanie może uzasadniać interes prawny we wniesieniu
skargi o stwierdzenie nieważności, nie zostały spełnione.
W odniesieniu do argumentu, zgodnie z którym IGPOUR poniósł konkretną szkodę z tego względu, że Sąd obciążył
go jego własnymi kosztami, TS stwierdził, że okoliczność ta w sposób oczywisty nie pozwala sama w sobie na
wykazanie dalszego istnienia interesu prawnego we wniesieniu skargi o stwierdzenie nieważności, gdyż
w przeciwnym razie przesłanka ta zostałaby pozbawiona jakiegokolwiek znaczenia.
Reasumując TS oddalił odwołanie w całości.
Przestawiony wyrok wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą Trybunału, zgodnie z którą dalsze trwanie
interesu prawnego strony żądającej stwierdzenia nieważności zaskarżonego unijnego aktu należy oceniać in
concreto, z uwzględnieniem w szczególności skutków zarzucanej niezgodności z prawem oraz charakteru
podnoszonej szkody.

Trybunał podkreślił, że opieranie poprzez zainteresowany podmiot interesu prawnego na argumencie, że zarzucana
przez niego niezgodność z prawem może powtórzyć się w przyszłości, niezależnie od szczególnych okoliczności
danej sprawy, podważa ogólne domniemanie poufności.

Wyrok TS z 30.4.2020 r., Izba Gospodarcza Producentów i Operatorów Urządzeń Rozrywkowych przeciwko
Komisji, C-560/18 P