Jeśli postępowanie dotyczy masy upadłości legitymacja do występowania przed sądem administracyjnym
przysługuje syndykowi, a nie upadłej spółce, która będąc stroną w znaczeniu materialnym pozbawiona jest
legitymacji formalnej do występowania w postępowaniu sądowoadministracyjnym – stwierdził Naczelny Sąd
Administracyjny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę Syndyka Masy Upadłości „K.” sp. z o.o. w upadłości
likwidacyjnej na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w K. w przedmiocie odmowy przywrócenia
terminu do wniesienia odwołania w sprawie podatku od towarów i usług. Syndyk wniósł skargę kasacyjną, która
została odrzucona przez Naczelny Sąd Administracyjny. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że pełnomocnik
nadesłał podpisane przez Syndyka pełnomocnictwo, z którego wynikało, iż radcy prawnemu udzielono
pełnomocnictwa do reprezentowania „K.” sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej. W ocenie Naczelnego Sądu
Administracyjnego tak sformułowane pełnomocnictwo nie czyni zadość wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych
skargi kasacyjnej gdyż nie dotyczy strony postępowania.
Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy z 28.2.2003 r. - Prawo upadłościowe (t.j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 498 ze zm.), jeżeli
ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądowe i administracyjne dotyczące
masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. W konsekwencji
upadły, będąc stroną w znaczeniu materialnym, jest pozbawiony legitymacji formalnej do występowania w tych
postępowaniach. Syndyk jest więc stroną w znaczeniu formalnym (procesowym), tzn. działa w postępowaniu we
własnym imieniu, przy czym prowadzenie sporu przez syndyka odbywa się na rzecz upadłego.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że wejście do sprawy syndyka na miejsce upadłego jest
szczególnym podstawieniem procesowym. Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci legitymację do
występowania w sprawach dotyczących masy, pozostaje natomiast stroną w znaczeniu materialnoprawnym
jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Brak legitymacji formalnej upadłego nie jest
równoznaczny z brakiem jego zdolności prawnej, to jest zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków (zob. wyrok
NSA z 14.3.2014 r., II OSK 2536/12; postanowienie NSA z 17.11.2011 r., II OSK 2327/11). W konsekwencji nie
można uznać za prawidłowe pełnomocnictwa przedstawionego przez radcę prawnego, który sporządził skargę
kasacyjną. Został on bowiem umocowany przez Syndyka do reprezentowania „K.” sp. z o.o. w upadłości
likwidacyjnej, a nie reprezentowania Syndyka.
Postanowienie NSA z 26.5.2020 r., I FSK 286/20