Warunkiem sine qua non pozytywnego rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia
jest jednoznaczne i nie budzące wątpliwości ustalenie organu administracyjnego, że do uchybienia terminu
w ogóle doszło, a co za tym idzie, że postanowienie, od którego przysługuje zażalenie zostało stronie
skutecznie doręczone - stwierdził WSA w Warszawie (wyrok z 30.6.2020 r., VII SA/Wa 829/20, 
).
Przedmiot sporu
Przedmiotem skargi wniesionej do WSA w Warszawie jest postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie Prezydenta z października
2016 r. oraz stwierdzeniu uchybienia terminu do jego wniesienia. Zaskarżone postanowienie wydano w oparciu o art.
58 KPA i 59 KPA oraz art. 134 KPA, które przewidują możliwość przywrócenia terminu do dokonania czynności,
których uchybienie skutkuje negatywnymi skutkami procesowymi dla strony – w przedmiotowej sprawie
stwierdzeniem uchybienia terminu do wniesienia zażalenia.
Przywrócenie terminu
Na wstępie WSA w Warszawie wyjaśnił, że warunkiem sine qua non pozytywnego rozpoznania wniosku
o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia, jest jednoznaczne i nie budzące wątpliwości ustalenie organu,
że do uchybienia terminu w ogóle doszło, a co za tym idzie, że postanowienie, od którego przysługuje
zażalenie zostało skutecznie stronie doręczone.
Następnie WSA w Warszawie wskazał cztery przesłanki, które powinny być spełnione dla zastosowania art. 58 KPA,
mianowicie:
1.   wniesienie przez zainteresowanego wniosku o przywrócenie terminu;
2.   uprawdopodobnienie przez osobę zainteresowaną braku swojej winy w uchybieniu terminu;
3.   dochowanie terminu do wniesienia przedmiotowego wniosku;
4.   dopełnienie wraz z ww. wnioskiem tej czynności, dla której był ustanowiony przywracany termin, np. wniesienie
     zażalenia.
Z uzasadnienia WSA w Warszawie
W ocenie Sądu organ dokonał przedwczesnej oceny co do skuteczności doręczenia Skarżącej postanowienia
w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia.
Zdaniem organu w sprawie doszło do doręczenia zastępczego. W związku z nieobecnością adresata pierwsze
zawiadomienie o pozostawieniu pisma w placówce pocztowej zostało sporządzone i pozostawione w oddawczej
skrzynce pocztowej 24.10.2016 r. a czternastodniowy okres na jego odbiór upływał 7.11.2016 r. W konsekwencji
organ uznał, że postanowienie zostało doręczone Skarżącej właśnie 7.11.2016 r. w trybie doręczenia zastępczego,
o którym mowa w art. 44 § 2 i 4 KPA. Fakt doręczenia pisma określonej osobie w oznaczonym czasie i miejscu może
być stwierdzony wtedy, kiedy jest pewne, iż otrzymała je właściwa osoba (art. 42 § 1 i art. 43 KPA) lub że spełnione
zostały warunki określone w art. 44 KPA. Nieskuteczne doręczenie zastępcze w ogóle zatem nie powoduje
rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia odwołania od decyzji. W takiej sytuacji za datę doręczenia uznać
należy dzień, w którym adresat faktycznie otrzymał decyzję lub się z nią zapoznał (wyrok SN z 16.3.2015 r. I UK
271/14, 
). Doręczenie w trybie art. 44 KPA stanowi tzw. fikcję prawną polegającą na uznaniu doręczenia za
skuteczne mimo, że strona postępowania faktycznie nie zapoznała się z treścią kierowanej do niej korespondencji.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym wskazuje się, że unormowanie to stanowi wyjątek od zasady, iż strona
postępowania powinna mieć zagwarantowaną możliwość faktycznego zapoznania się z kierowanymi do niej przez
organ pismami. Żeby doręczenie zastępcze było skuteczne muszą łącznie zostać spełnione wymienione w tym
przepisie przesłanki.
Następnie WSA w Warszawie podkreślił, że organ administracji publicznej, który został powiadomiony o ustanowieniu
pełnomocnika strony, zobowiązany jest doręczać pisma temu pełnomocnikowi a nie stronie. Art. 40 § 2 KPA nie
zakazuje wprawdzie doręczeń pod adresem strony mającej ustanowionego pełnomocnika, lecz jednoznacznie
nakazuje doręczanie pism temu pełnomocnikowi. Oznacza to, że doręczenie pisma pełnomocnikowi jest prawnie
skuteczne, natomiast strona została w ten sposób jedynie poinformowana o treści pisma. Takie podwójne



doręczenie pisma stronie i pełnomocnikowi wywołuje tylko ten skutek, że strona jest poinformowana o treści
pisma, natomiast bieg terminu do wniesienia środka odwoławczego rozpoczyna się z datą skutecznego
doręczenia pisma pełnomocnikowi (wyrok NSA z 2.12.2011 r. II OSK 1739/10, 
). Przepis ten nie dopuszcza
żadnych wyjątków i zgodnie z zasadą oficjalności doręczeń, norma ta obarcza organy prowadzące postępowanie
obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Zmiana tego
stanu rzeczy mogła nastąpić jedynie poprzez wypowiedzenie pełnomocnictwa i poinformowanie o tym fakcie organu
prowadzącego postępowanie.
Jak wynika z akt postępowania egzekucyjnego decyzję Prezydenta nakładającą na Skarżącą obowiązki i stanowiącą
podstawę wydania tytułu wykonawczego i wszczęcia postępowania egzekucyjnego doręczono pełnomocnikowi.
Natomiast upomnienie, tytuł wykonawczy i postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia zostały przez
organ egzekucyjny skierowane bezpośrednio do Skarżącej. Przy czym żadna z tych przesyłek nie została doręczona
w trybie art. 42 § 1 KPA w zw. z art. 39 KPA., a - jak wynika z aktu notarialnego - nie mogła być skutecznie
doręczona wobec wcześniejszego zbycia lokalu.
Uznanie za skuteczne doręczenia dokonanego bezpośrednio Skarżącej bez wyjaśnienia kwestii udzielonego
w postępowaniu głównym pełnomocnictwa należy zdaniem WSA w Warszawie uznać za przedwczesne i naruszające
art. 7 i 77 § 1 KPA w zw. z art. 40 § 2 KPA. Kwestia udzielonego pełnomocnictwa winna być przez organ wyjaśniona
również na podstawie akt postępowania głównego, które także toczyło się przed Prezydentem.
Należy przy tym wskazać, że pełnomocnictwo aby mogło wywrzeć skutki w postępowaniu musi zostać
uzewnętrznione, czyli informacja o jego istnieniu musi dotrzeć do organu (art. 33 § 2 KPA). Informacja ta, zgodnie
z obowiązującą w postępowaniu administracyjnym zasadą pisemności (art. 14 § 1 KPA), musi znaleźć
odzwierciedlenie w aktach sprawy, a stosownie do art. 33 § 3 zd. 1 KPA pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub
urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Z przepisów tych wynika zatem, że organ musi zostać
zawiadomiony o fakcie ustanowienia pełnomocnika w danej konkretnej sprawie, np. poprzez złożenie dokumentu
pełnomocnictwa do akt przy dokonywaniu pierwszej czynności procesowej.
W przypadku zaś ustalenia przez organ, że Skarżąca w toku postępowania egzekucyjnego nie była reprezentowana
przez pełnomocnika, brak jest podstaw prawnych dla przyjęcia skuteczności doręczenia postanowienia. Należy także
podkreślić, że w sytuacji, jaka miała miejsce w tej sprawie organ nie mógł stosować doręczenia zastępczego w trybie
art. 44 KPA w odniesieniu do postanowienia skoro Skarżącej nie doręczono wcześniej upomnienia a przede
wszystkim tytułu wykonawczego. Dopiero bowiem z datą doręczenia tegoż tytułu ciążył na niej obowiązek
zawiadomienia o zmianie adresu i ewentualnych okolicznościach utrudniających jej udział w sprawie.
Rozstrzygnięcie WSA w Warszawie
Z tych wszystkich względów, w ocenie WSA w Warszawie zaskarżone postanowienie zapadło z naruszeniem
przepisów KPA. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ będzie miał na uwadze, że jego podstawowym
obowiązkiem jest wyjaśnienie, czy postanowienie zostało skutecznie doręczone (wyłącznie w takim wypadku
wywołuje ono skutki procesowe). Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 145 ust. 1 pkt 1 lit. c PostAdmU
uchylił zaskarżone postanowienie.

Komentarz
W analizowanym rozstrzygnięciu WSA w Warszawie skoncentrował się na istotnym z procesowego punktu widzenia
zagadnieniu, jakim jest dokonywanie prawidłowych i skutecznych doręczeń pism organu administracji publicznej
w toku postępowania administracyjnego. Jak konsekwentnie podkreśla się w orzecznictwie sądów administracyjnych
i doktrynie, to instytucja doręczeń zapewnia prawidłowy przebieg postępowania, jak również faktyczną możliwość
realizacji podstawowych uprawnień procesowych uczestników tego postępowania, wreszcie stanowi istotną
gwarancję dla sfery praw i interesów osób biorących udział w tym postępowaniu, zaś od prawidłowości doręczenia
niejednokrotnie uzależniona jest prawidłowość całego postępowania administracyjnego, a w rezultacie prawidłowość
wydanego rozstrzygnięcia. Dlatego też zasady dokonywania doręczeń zostały szczegółowo uregulowane w KPA i są
- w miarę możliwości - dostosowywane do aktualnych warunków gospodarczych i społecznych, o czym świadczy
m.in. art. 391 KPA dotyczący doręczania pism drogą elektroniczną czy zupełnie nowy art. 39 3 KPA (wszedł w życie
18.4.2020 r.) regulujący istotną w czasie pandemii COVID-19 kwestię doręczenia wydruku pisma.

Wyrok WSA w Warszawie z 30.6.2020 r., VII SA/Wa 829/20