Obostrzenia związane z epidemią COVID-19 nie stanowią przesłanki wstrzymania wykonania decyzji
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: NSA, epidemia COVID-19, wstrzymanie wykonania decyzji, brak dokumentacji finansowej, trudności gospodarcze, pandemia, sytuacja finansowa
Zdaniem NSA epidemia COVID-19 spowodowała trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej, ale samo powoływanie się na nią nie stanowi dostatecznej przesłanki do wstrzymania wykonania decyzji. Brak danych i dokumentów potwierdzających aktualną zdolność finansową wnioskodawcy uniemożliwia ocenę szkód i skutków decyzji. NSA odmówił wstrzymania wykonania decyzji w kontekście pandemii i trudności gospodarczych
Zdaniem NSA epidemia COVID-19 spowodowała powszechne trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej, które objęły swym zasięgiem cały kraj i znaczną część przedsiębiorców. W ocenie Sądu, samo powoływanie się na tę okoliczność jako sytuację uzasadniającą wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji jest daleko niewystarczające, w szczególności wówczas, gdy wnioskodawca nie przedstawił żadnych danych ani też dokumentów, pozwalających zobrazować jego aktualną zdolność finansową (postanowienie NSA z 23.9.2020 r., I OSK 42/20, ). Wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 15.5.2019 r. (I SA/Wa 176/19, niepubl.) oddalił skargę J.O. (dalej: Skarżący, Wnioskodawca) na decyzję Ministra Pracy i Polityki Społecznej z listopada 2018 r. w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu niezaprzestania prowadzenia bez zezwolenia placówki zapewniającej całodobową opiekę. W skardze kasacyjnej na powyższy wyrok Skarżący złożył wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 27.2.2020 r. (I OSK 42/20, ) odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji z uwagi, że ww. wniosek nie zawierał żadnego uzasadnienia umożliwiającego dokonanie merytorycznej oceny zaistnienia przesłanki wystąpienia niebezpieczeństwa wyrządzenia Skarżącemu znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Wnioskiem z 19.5.2020 r. Skarżący ponownie zwrócił się o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji a w uzasadnieniu wniosku wyjaśnił, że takie rozstrzygnięcie (wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji) jest konieczne ze względu na możliwość wyrządzenia znacznej szkody oraz trudnych do odwrócenia skutków. Przechodząc do szczegółowego uzasadnienia złożonego wniosku Skarżący wskazał, że grozi mu szkoda majątkowa, w tym w szczególności konieczność zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej, a dodatkowo także postępowanie egzekucyjne obejmujące licytację nieruchomości. Wyegzekwowanie kwoty 40 000 zł skutkować będzie - jak wskazano w treści uzasadnienia wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji - pozbawieniem Skarżącego płynności finansowej, koniecznością zwolnienia pracowników, jak i zakończeniem prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto Skarżący odniósł się do aktualnej sytuacji gospodarczej w Polsce i podkreślił, że „w obecnej sytuacji epidemii w Polsce i związanymi z nią trudnościami z funkcjonowaniem przedsiębiorców”, skutki wyegzekwowania powyżej wskazanej kwoty będą dalej idące niż powstanie tylko szkody majątkowej. Na marginesie przedstawionych wywodów Skarżący podkreślił, że co prawda przepis art. 61 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm., dalej: PostAdmU) zobowiązuje stronę do wskazania przesłanek wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności, nie nakładając jednak obowiązku ich udowodnienia. Z uzasadnienia postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego Zdaniem NSA wniosek Skarżącego o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie zasługuje na uwzględnienie. Uzasadniając zajęte stanowisko NSA w pierwszej kolejności odniósł się do przepisów PostAdmU, które regulują instytucję wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji i wskazał, że w treści art. 61 § 3 PostAdmU ustawodawca przewidział, że po przekazaniu sądowi skargi, sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego aktu w całości lub w części. Sąd, wydając orzeczenie w omawianym przedmiocie, powinien jednak zbadać czy zaistniały ustawowe przesłanki wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu, tj.: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Uprawdopodobnienie powyższych okoliczności przemawiających za wstrzymaniem wykonania zaskarżonej decyzji spoczywa na stronie wnioskującej o ochronę tymczasową w postępowaniu sądowoadministracyjnym i powinno nastąpić w treści uzasadnienia przedmiotowego wniosku. Następnie NSA wskazał na stanowisko orzecznictwa i podkreślił, iż zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów NSA z 16.4.2007 r. (I GPS 1/07, ONSAiWSA 2007, Nr 4, poz. 77) w postępowaniu kasacyjnym, wszczętym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku oddalającego skargę, dopuszczalne jest wstrzymanie wykonania decyzji na podstawie art. 61 § 3 PostAdmU w zw. z art. 193 PostAdmU. Tym samym wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji wniesiony po złożeniu skargi kasacyjnej mógł zostać rozpoznany przez NSA. Niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody W ocenie NSA, w przedmiotowym wniosku Skarżący nie uprawdopodobnił okoliczności, które wskazywałyby na wystąpienie przesłanek zastosowania ochrony tymczasowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, o jakich mowa w art. 61 § 3 PostAdmU. Skarżący nie udokumentował bowiem swojej sytuacji finansowej, co pozwoliłoby na dokonanie oceny, czy wyegzekwowanie (przed zakończeniem postępowania sądowoadministracyjnego) należnej z decyzji kwoty, doprowadzi do wyrządzenia mu znacznej szkody albo spowoduje trudne do odwrócenia skutki. Zdaniem NSA, podkreślenia wymaga, że okoliczność, iż egzekucja określonej kwoty pieniężnej prowadzi w swych skutkach do uszczuplenia środków majątkowych Skarżącego, jest oczywista. Jednak - jak zaakcentował NSA - przesłanką wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu nie jest wyłącznie szkoda, ale szkoda, którą można uznać za znaczną, zaś dla prawidłowej oceny, czy skutkiem wykonania zaskarżonej decyzji będzie wyrządzenie Skarżącemu szkody, którą można by uznać za znaczną w jego przypadku, niezbędne jest - w ocenie NSA - odniesienie należnej z decyzji kwoty 40 000 zł do całokształtu sytuacji majątkowej Wnioskodawcy. W niniejszej sprawie nie zachodzi - jak stwierdził NSA - możliwość takiej analizy z powodu nieprzedłożenia przez Skarżącego w uzasadnieniu wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji lub jako załączników do niego stosownych dokumentów i oświadczeń obrazujących aktualną kondycję finansową Skarżącego. W aktach sprawy nie ma zatem dokumentów, które uprawdopodobniałyby oświadczenie Skarżącego zawarte w przedmiotowym wniosku o możliwości pozbawienia go płynności finansowej, konieczności zwolnienia pracowników, jak i zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej. Do oceny możliwości finansowych Skarżącego nie jest - w ocenie NSA - wystarczające przedstawienie jedynie wykazu przychodów i wydatków w okresie styczeń-marzec 2020 r., gdyż nie obrazuje ono całokształtu jego sytuacji majątkowej. Niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków Zdaniem NSA, brak jest również podstaw do przyjęcia, że egzekucja nałożonej na Skarżącego kary pieniężnej wywoła trudne do odwrócenia skutki. Bez przedstawienia przez Wnioskodawcę stosownych okoliczności w omawianym zakresie, argumenty o braku możliwości przywrócenia funkcjonowania prowadzonej przez niego działalności gospodarczej muszą być uznane za gołosłowne. Wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji a epidemia wirusa SARS-CoV-2 Podnieść także należy, że powoływanie się przez Skarżącego na okoliczność wprowadzenia z powodu epidemii wirusa SARS-CoV-2 obostrzeń, uniemożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej, w konsekwencji których pozbawiony byłby płynności finansowej, nie może stanowić - w okolicznościach niniejszej sprawy - podstawy do wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. Skarżący ograniczył się bowiem jedynie do stwierdzenia, że jego zła sytuacja finansowa jest konsekwencją czynników zewnętrznych, tj. zaistniałej pandemii Covid-19. Nie przedstawił jednakże dokumentów źródłowych, które potwierdzałyby nagłe pogorszenie jego sytuacji ekonomicznej w okresie wnoszenia analizowanego żądania. Tym samym uniemożliwił Sądowi zbadanie wpływu stanu epidemii na jego możliwości płatnicze. Co więcej, stwierdzić należy, że epidemia spowodowała powszechne trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej, które objęły swym zasięgiem cały kraj i znaczną część przedsiębiorców. Zdaniem NSA, samo powoływanie się na tę okoliczność jako sytuację uzasadniającą wstrzymanie wykonania decyzji jest daleko niewystarczające, w szczególności wówczas, gdy wnioskodawca nie przedstawił żadnych danych ani też dokumentów, pozwalających zobrazować jego aktualną zdolność finansową. Rozstrzygnięcie NSA Ze wskazanych wyżej powodów NSA, działając na podstawie art. 61 § 3 PostAdmU w zw. z art. 193 PostAdmU, postanowił jak w sentencji - odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej z tytułu niezaprzestania prowadzenia bez zezwolenia placówki zapewniającej całodobową opiekę. Komentarz W analizowanym postanowieniu NSA odniósł się do prawidłowej wykładni ustawowych przesłanek przyznania Skarżącemu ochrony tymczasowej - wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w kontekście aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce i na świecie spowodowanej epidemią COVID-19. NSA wskazał, iż uprawdopodobnienie zaistnienia tych okoliczności należy do wnioskodawcy, zaś dla prawidłowego przeprowadzenia ich oceny w okolicznościach konkretnej sprawy konieczne jest przedstawienie szczegółowych danych i kompletnych dokumentów potwierdzających treść oświadczenia wnioskodawcy o wpływie stanu epidemii na jego kondycję finansową, w tym w szczególności możliwości płatnicze. W przedmiotowej sprawie takich dokumentów zabrakło, co uniemożliwiło składowi rozpatrującemu wniosek ocenę ewentualnej relacji pomiędzy wprowadzeniem obostrzeń uniemożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej a sytuacją finansową Skarżącego. Postanowienie NSA z 23.9.2020 r., I OSK 42/20
NSA odmówił wstrzymania wykonania decyzji dotyczącej kary pieniężnej dla Skarżącego, który nie udowodnił znaczących szkód lub trudnych do odwrócenia skutków. Brak dokumentacji potwierdzającej wpływ epidemii COVID-19 na sytuację finansową uniemożliwił NSA w pełni ocenić żądanie wnioskodawcy.