Członkostwo w Radzie Mediów Narodowych po zmianach
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: Rada Mediów Narodowych, członkostwo, wygaśnięcie, Prezydent RP, kandydaci, nowelizacja, ustawodawca, przepisy, zmiany, niekaralność, kadencja
Uregulowanie kwestii związanych z wygaśnięciem członkostwa w Radzie Mediów Narodowych przed upływem kadencji to przedmiot podpisanej przez Prezydenta RP 5.10.2020 r. ustawy z 17.9.2020 r. o zmianie ustawy o Radzie Mediów Narodowych. Nowe regulacje wprowadzają m.in. obowiązek Prezydenta RP wyznaczenia terminu na zgłaszanie nowych kandydatów do Rady w przypadku wygaśnięcia członkostwa oraz dodają wymóg niekaralności dla kandydatów.
Uregulowanie kwestii związanych z wygaśnięciem członkostwa w Radzie Mediów Narodowych przed upływem kadencji to przedmiot podpisanej przez Prezydenta RP 5.10.2020 r. ustawy z 17.9.2020 r. o zmianie ustawy o Radzie Mediów Narodowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1738; dalej jako: ZmRadaMedNarU20). Jej regulacje, ogłoszone 8.10.2020 r., po upływie 7 dni od dnia następującego od tej daty, uzyskają moc obowiązującą. • Wygaśnięcie członkostwa w Radzie, od 16.10.2020 r. obligować będzie Prezydenta RP do wyznaczenia terminu na zgłaszanie się nowych kandydatów do organu. Najwyższy przedstawiciel państwa będzie musiał to uczynić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia wydania postanowienia w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia udziału. W przypadku zaś, gdy przyczyna wykluczająca partycypację w organie nastąpi przed wejściem w życie nowelizacji, termin ten należy wyznaczyć nie później niż 23.10.2020 r. • Przesłanką wygaśnięcia członkostwa jest m.in. skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo, od wejścia w życie nowelizacji, również tożsame skazanie za umyślne przestępstwo skarbowe – zmiana brzmienia przepisu jest uwarunkowana dostosowaniem go do poprawnego określenia funkcjonującego w innych przepisach prawa. • Prawomocne skazanie za przestępstwo umyślnie zostało również przez ustawodawcę doprecyzowane jako okoliczność wyłączająca z ubiegania się o pozycję w Radzie. Członkostwo w Radzie Rada Mediów Narodowych jest organem właściwym w sprawach powoływania i odwoływania składów osobowych organów jednostek publicznej radiofonii i telewizji oraz Polskiej Agencji Prasowej, o pięcioosiowym składzie (gdzie trzech członków wybiera Sejm, a dwóch pozostałych powołuje Prezydent RP). Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 5 ustawy z 22.6.2016 r. o Radzie Mediów Narodowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 929 ze zm.; dalej jako: RadaMedNarU), na 6 - letnią kadencję Rady mogłaby być powołana osoba posiadająca obywatelstwo polskie oraz wyróżniająca się wiedzą i doświadczeniem w sprawach związanych z zadaniami oraz działaniem mediów. Wraz z nowelizacją, do obligatoryjnych wymogów dodawano również niekaralność – pełnić urzędu nie może odtąd kandydat skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione z winy umyślnej (art. 5 ust. 1 pkt 3 RadaMedNarU). Wygaśnięcie członkostwa a termin dla nowych kandydatów W obecnym porządku prawnym ustawodawca przewidział dwie instytucje prawne, na podstawie których możliwa jest utrata członkostwa w Radzie przed upływem ustawowego 6 – letniego terminu kadencji. Pierwszą stanowi odwołanie członka przez Prezydenta RP, w brzmieniu art. 6 ust. 1 RadaMedNarU wyznacza wygaśnięcie członkostwa wskutek ziszczenia się jednej z okoliczności wymienionej w zamkniętym katalogu art. 7 ust. 1 RadaMedNarU. Zarówno zatem śmierć członka, zrzeczenie się przez niego funkcji, skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione z winy umyślnej, (lub „za umyślne przestępstwo skarbowe”, w myśl art. 1 ust. 3 ZmRadaMedNarU20), jak i złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu przesadzać będzie o utracie pozycji w Radzie. Teraźniejsza konstrukcja przepisów określa procedurę w przypadku odwołania członka przez Prezydenta (co wyraźnie wynika z art. 6 ust. 2 RadaMedNarU), tożsamych regulacji brak było jednak w stosunku do członka, którego udział wygasł. Tą też lukę prawną legislator wypełnił więc poprzez wprowadzenie art. 6 ust. 2a do RadaMedNarU, który rzecze, że w przypadku wygaśnięcia członkostwa w Radzie, Prezydent RP wyznacza termin na zgłaszanie kandydatów nie później niż 14 dni od dnia wydania postanowienia w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia członkostwa w Radzie. ZmRadaMedNarU20 reguluje również sytuację, w której w Radzie pozostaje jedno wolne miejsce przeznaczone dla osób powoływanych przez Prezydenta RP. Wówczas, na mocy dodanego art. 6 ust. 4a RadaMedNarU, prawo zgłoszenia po jednym kandydacie na to miejsce przysługuje kolejno dwóm najliczniejszym klubom opozycyjnym. Norma przejściowa W sytuacji, w której przyczyna uzasadniająca wygaśnięcie członkostwa w Radzie nastąpiłaby przed dniem wejścia w życie ZmRadaMedNarU20, tj. do 16.10.2020 r., Prezydent RP z mocy prawa, zobligowany jest wyznaczyć klubom opozycyjnym 14 - dniowy termin na zgłoszenie kandydata do Rady Mediów Narodowych. Termin ten wyznacza nie później niż 7 dni od 16.10.2020 r. (art. 2 ZmRadaMedNarU20).
Nowe przepisy regulują procedurę wygaśnięcia członkostwa w Radzie Mediów Narodowych oraz określają terminy dla zgłaszania nowych kandydatów. Wprowadzają również klauzulę dotyczącą przypadków wygaśnięcia członkostwa przed wejściem w życie nowelizacji.