Pomoc Prawna Online
Pomoc Prawna Online

Sprawa publiczna nie jest sprawą indywidualnego podmiotu

Kategoria: Prawo administracyjne

Tematyka: Wyrok NSA, Naczelny Sąd Administracyjny, dostęp do informacji publicznej, interes obiektywny, sprawa publiczna, informacje publiczne

Wyrok NSA wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych dotyczącą udostępnienia informacji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. NSA podkreślił, że z żądania udostępnienia informacji publicznej nie może wynikać interes prywatny. Decyzją ze stycznia 2019 r. spółka odmówiła wnioskodawcom udostępnienia informacji publicznej, co doprowadziło do skierowania skargi kasacyjnej do NSA. NSA w swoim rozumowaniu odniósł się do istoty pojęcia 'sprawa publiczna' oraz zasady udostępniania informacji publicznych, podkreślając konieczność obiektywnego interesu w żądaniu udostępnienia informacji publicznej.

 

Wyrok NSA wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych dotyczącą
udostępnienia informacji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. NSA podkreślił, że z żądania
udostępnienia informacji publicznej nie może wynikać interes prywatny. Jeśli określone informacje nie
stanowią informacji publicznej, to nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do
informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1429 ze zm.; dalej DostInfPubU).
Stan faktyczny
Podstawą wydania wyroku było skierowanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargi kasacyjnej od wyroku
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 10.7.2019 r. (II SA/Rz 524/19, 
) w sprawie ze skargi
wnioskodawców, uchylającego decyzję spółki z lutego 2019 r. i poprzedzającą ją decyzję ze stycznia 2019 r.
w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej.
Decyzją ze stycznia 2019 r. spółka odmówiła wnioskodawcom udostępnienia informacji publicznej przez przesłanie
kserokopii wszelkich decyzji, pozwoleń i innych dokumentacji, w tym zgody ówczesnego właściciela działki oraz
protokołu zdawczo-odbiorczego, stanowiących podstawę budowy i lokalizacji infrastruktury energetycznej
usytuowanej na tej działce, a także wskazanie, kiedy urządzenia przesyłowe posadowione na ww. działce weszły
w skład przedsiębiorstwa przesyłowego oraz czy od tej daty zmieniano położenie urządzeń stanowiących część sieci
usytuowanej na działkach skarżących. Zaskarżoną decyzją utrzymano decyzję w mocy, a spółka powołała się na
tajemnicę przedsiębiorstwa. Podstawę prawną decyzji stanowił art. 5 ust. 2 DostInfPubU.
WSA w uzasadnieniu do wyroku orzekł, że nie jest możliwe do przyjęcia zapatrywanie spółki, z którego wynika,
iż to wyłącznie wola przedsiębiorcy miałaby decydować o utajnieniu określonej informacji publicznej.
Opowiedzenie się za takim stanowiskiem czyniłoby bowiem fikcyjnym konstytucyjnie chronione (art. 61
Konstytucji RP) prawo obywatela do uzyskania informacji publicznej, gdyż dla pozbawienia dostępu do
szerokiego katalogu informacji publicznych wystarczająca byłaby formalna deklaracja przedsiębiorcy, że
określone informacje stanowią tajemnicę. WSA przyjął, że nie stanowi tajemnicy przedsiębiorcy wskazanie tytułu
prawnego do realizacji inwestycji i dokumentacji pozwalającej na weryfikację legalności działań inwestora czy
podanie wymogów bezpieczeństwa, informacji, w jaki sposób istniejąca linia energetyczna ogranicza uprawnienia
właściciela nieruchomości. Sąd podkreślił, że z uwagi na przedmiot działalności spółki, treść dokumentów
stanowiących podstawę lokalizacji i budowy urządzeń przesyłowych na nieruchomości skarżących nie stanowi
zasadniczo informacji wymagającej zachowania poufności, zwłaszcza że ma dotyczyć wyłącznie ich działek.
Spółka zaskarżyła wydane rozstrzygnięcie wnosząc skargę kasacyjną.
Stanowisko NSA
W uzasadnieniu do wyroku NSA orzekł, że w skardze kasacyjnej zasadnie zarzucono naruszenie art. 1 ust. 1
DostInfPubU i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f i ust. 1 pkt 4 lit a tiret pierwsze DostInfPubU. Zdaniem NSA sąd I instancji
niezasadnie uznał, że żądane przez wnioskodawców informacje mają charakter informacji publicznej w rozumieniu
art. 1 ust. 1 DostInfPubU. Swoje stanowisko bowiem WSA oparł na tym, że informacje te odnoszą się do majątku
podmiotu realizującego zadania publiczne oraz do dokumentacji urzędowej, tj. treści aktów administracyjnych
i rozstrzygnięć wydanych w sprawie lokalizacji i budowy linii energetycznej. Jednak sąd I instancji nie wziął pod
uwagę innych, bezspornych okoliczności mających miejsce w sprawie, w szczególności treści wniosku, która
wskazuje, że żądane informacje nie są informacjami publicznymi udostępnianymi w trybie DostInfPubU.
NSA wskazał, że wniosek wraz z uzasadnieniem wskazuje, iż celem wnioskodawców było uzyskanie informacji
w związku z toczącym się sporem pomiędzy wnioskodawcami a spółką i zamiarem wystąpienia na drogę
postępowania sądowego o odszkodowanie za korzystanie z nieruchomości wnioskodawców i uregulowania dalszego
sposobu korzystania z tej nieruchomości, zajętej pod urządzenia energetyczne. Potwierdzenie powyższego znajduje
się w protokołach rokowań i propozycji porozumienia. Natomiast informacje były skarżącym niezbędne w celu
wystąpienia na drogę powództwa cywilnego przeciwko spółce.
W związku z powyższym zdaniem NSA skarżący żądali przekazania (udostępnienia) informacji powołując się na
własny, subiektywny interes w udostępnieniu informacji. Zgodnie z przepisami DostInfPubU podstawą do otrzymania
informacji we własnej sprawie nie może być interes indywidualny. Zresztą takie rozumienie legitymacji znajduje swoje
uzasadnienie w orzecznictwie sądów administracyjnych, które NSA przypomniał (np. wyroki NSA: z 27.5.2020 r.,
I OSK 1601/19, 
; z 29.4.2020 r., I OSK 1561/19, 
; z 28.4.2020 r., I OSK 2794/19, 
; z 24.10.2012
r., I OSK 1284/11, 
).



Zgodnie z art. 1 ust. 1 DostInfPubU jedynie informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną.
Natomiast określenia istoty pojęcia „sprawa publiczna” powinno się dokonywać na w oparciu o kryterium interesu
ogólnego i jednostkowego. Biorąc pod uwagę wskazane kryterium sprawami publicznymi nie będą zatem konkretne
i indywidualne sprawy określonej osoby lub podmiotu. Tym samym pisma składane w indywidualnych sprawach,
przez podmioty, których interesów sprawy te dotyczą, nie mają waloru informacji publicznej, co znajduje
potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Wynika to z tego, że ich przedmiotem nie problem czy
kwestia, która ma znaczenie dla większej ilości osób, czy grup obywateli, lub jest ważna dla funkcjonowania organów
państwa.
NSA wskazał także, że DostInfPubU nie może być nadużywana i wykorzystywana w czysto prywatnych
sprawach. Bowiem z żądania udostępnienia informacji publicznej musi wynikać interes obiektywny, a nie
subiektywny interes żądającego udostępnienia informacji. Skoro zatem treść wniosku wprost odnosi się do informacji,
które mają posłużyć do załatwiania indywidualnych spraw osób składających wnioseko udostępnienie informacji
publicznej, to WSA niezasadnie uznał stanowisko wnioskodawców zawarte w skardze za słuszne, oraz że spółka
była zobowiązana do rozpoznania wniosku w trybie DostInfPubU.
Mając powyższe na względzie NSA na podstawie art. 188 PostAdmU uchylił zaskarżony wyrok i uznając, że istota
sprawy jest dostatecznie wyjaśniona rozpoznał skargę. NSA na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 PostAdmU w zw. z art.
156 § 1 pkt 2 KPA. stwierdził nieważność decyzji wydanych przez spółkę ze względu na wydanie ich bez podstawy
prawnej. Decyzje spółki zostały bowiem wydane na podstawie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 i 2 oraz art. 5 ust. 2
DostInfPubU, a przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie miały zastosowania w sprawie. Zatem
prawidłowym sposobem rozpoznania tego wniosku byłoby odmówienie udostępnienia żądanych informacji,
informując o tym wnioskodawców.

Komentarz
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14.7.2020 r. (I OSK 2817/19, 
) orzekł, że określenia istoty pojęcia
"sprawa publiczna" powinno się dokonywać na podstawie kryterium interesu ogólnego i jednostkowego.
Zastosowanie tego kryterium pozwala przyjąć, że sprawami publicznymi nie będą konkretne i indywidualne
sprawy określonej osoby lub podmiotu. Pisma składane w indywidualnych sprawach, przez podmioty, których
interesów sprawy te dotyczą, nie posiadają waloru informacji publicznej.
Stanowisko NSA wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych zgodnie z którą ustawa
o dostępie do informacji publicznej nie może być podstawą do otrzymania informacji we własnej sprawie. Ustawa
o dostępie do informacji publicznej nie może być nadużywana i wykorzystywana w prywatnych sprawach
określonego podmiotu. Zatem z żądanie udostępnienia informacji publicznej musi wynikać interes obiektywny a nie
subiektywny interes wnioskującego o udostępnienie informacji publicznej. Jeśli określone informacje nie stanowią
informacji publicznej, to nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Wyrok NSA z 14.7.2020 r., I OSK 2817/19







 

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14.7.2020 r. (I OSK 2817/19) potwierdził, że ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może być podstawą do otrzymania informacji we własnej sprawie. NSA przypomniał, że interes obiektywny jest kluczowy przy żądaniu udostępnienia informacji publicznej, a prywatne sprawy nie podlegają tej samej regulacji. Orzeczenie to wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych.