Sprzedaż działki z jedną ścianą budynku a zwolnienie z VAT
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: przynależność do gruntu, zwolnienie z VAT, sprzedaż działki, Naczelny Sąd Administracyjny, interpretacja przepisów VAT
Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko w sprawie zwolnienia z VAT dostawy sprzedaży działki, na której budynek jest posadowiony tylko częściowo. Do sporu doszło pomiędzy miastem a fiskusem, gdy miasto chciało odsprzedać działkę z budynkami wybudowanymi przez osoby prywatne. Urzędnicy zaznaczyli, że sprzedawana działka jest zabudowana fragmentami budynków, co wpłynęło na decyzję fiskusa o niezwolnieniu transakcji z VAT.
Przynależność do gruntu, w razie przekroczenia granic działki w czasie zabudowy, odnosić trzeba do budynku jako całości. Budynek z kolei przypisany jest do gruntu, na którym znajduje się większa jego część. Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko w sprawie zwolnienia z VAT dostawy sprzedaży działki, na której budynek jest posadowiony tylko częściowo. Stan faktyczny Do sporu na tym tle doszło pomiędzy jednym z miast (będącym czynnym podatnikiem VAT), a fiskusem. Urzędnicy zwrócili się do skarbówki z wnioskiem o wydanie interpretacji podatkowej w związku z zamiarem sprzedaży w trybie bezprzetargowym prawa własności nieruchomości, która zostanie wydzielona z części innej działki, będącej właśnie w trakcie podziału. Miasto zaznaczyło, że jest właścicielem gruntu, w granicach którego znajdują się ściany budynków wybudowanych przez osoby prywatne, którym chciało odsprzedać działkę. Dodało przy tym, że przedmiotowa nieruchomość nie jest objęta zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego a Rada Miasta nie podjęła uchwały o przystąpieniu do sporządzania takiego planu. Dla danej działki brak jest również decyzji: o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, jak również decyzji zatwierdzającej projekt budowlany oraz udzielających pozwolenia na budowę. Urzędnicy zaznaczyli, że przedmiotem sprzedaży będzie sam grunt z wykazaniem, iż nakłady znajdujące się na nim stanowią własność nabywców i nie podlegają rozliczeniu. W akcie notarialnym umieszczony zostanie zapis, że sprzedawana działka jest zabudowana fragmentami budynków: jednorodzinnego oraz gospodarczego, a ze względu na to, że stanowią one całość z obiektami będącymi własnością nabywców posadowionymi na sąsiedniej nieruchomości, nie podlegają rozliczeniu finansowemu ze sprzedającym. Miasto wskazało również, że nabyło działkę w drodze komunalizacji nieodpłatnie, z mocy prawa w świetle art. 5 ust. 1 ustawy z 10.5.1990 r. - przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm.), decyzją Wojewody Wrocławskiego z 10.2.1993 r., w związku z czym przy nabyciu nie przysługiwało Gminie prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Urzędnicy chcieli wiedzieć, czy dostawa wydzielonej części działki będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania VAT. W ich opinii tak powinno być, o czym świadczy treść art. 43 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 2 pkt 33 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm., dalej: VATU), jako dostawa terenu niezabudowanego, innego niż budowlany. Fiskus był innego zdania. W opinii organu dostawa wydzielonej części działki nie będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na ww. podstawie, bowiem na tej nieruchomości znajdują się fragmenty budynków jednorodzinnego oraz gospodarczego (ściany wschodnie) położonych w granicach nieruchomości sąsiedniej. Sprzedaż wspomnianej części działki należy zatem traktować, jako zbycie nieruchomości stanowiącej grunt zabudowany budynkami. Ponieważ strony nie mogły dojść do porozumienia, sprawa trafiła do sądu. Skarżąc decyzję fiskusa, urzędnicy zarzucali organowi błędy w wykładni przepisów o VAT. W ich opinii prawidłowe byłoby uznanie, że w takiej sytuacji zakres zwolnienia z podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 2 pkt 33 VATU, obejmuje również dostawę gruntu zabudowanego fragmentami budynków, jeżeli przedmiotowe fragmenty nie stanowią przedmiotu dostawy. Co więcej, zdaniem magistratu fiskus błędnie ocenił, że według ww. przepisy mają zastosowanie poprzez uznanie, że do dostawy gruntu zabudowanego fragmentami budynków położonych na działce sąsiedniej, które nie są przedmiotem dostawy, gdyż w sensie ekonomicznym i prawnym nie stanowią własności właściciela gruntu, a jednocześnie grunt nie spełnia definicji terenu budowlanego, nie ma zastosowania zwolnienie z opodatkowania VAT. Prawidłowa ocena co do zastosowania tych przepisów według urzędników powinna prowadzić do odwrotnego rezultatu. Stanowiska WSA i NSA WSA we Wrocławiu uznał argumentację i skargę magistratu za zasadną, a w konsekwencji uchylił w całości decyzję skarbówki. Sąd zauważył, że dostawa nieruchomości zabudowanej fragmentem budynku znajdującego się na nieruchomości sąsiedniej, dokonywana w trybie art. 37 ust. 2 pkt 6 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.; dalej: GospNierU), korzysta ze zwolnienia VAT, a przedmiotem transakcji jest w tym przypadku wyłącznie grunt. Zgadzając się z interpretacją przepisów reprezentowaną przez urzędników organ zaznaczył, że istotą sprzedaży działki, na której znajdują się elementy należące do budynku usytuowanego na odrębnej nieruchomości, takie jak ściany, jest sprzedaż terenu niezabudowanego, do którego odnosi się art. 43 ust. 1 pkt 9 VATU, a nie gruntu zabudowanego obiektami budowlanymi. Ściany są bowiem elementem konstrukcyjnym obiektu budowlanego, nie są obiektem budowlanym, nie pełnią samodzielnych funkcji budowlanych, a jedynie zapewniają "normalne" korzystanie z budynku usytuowanego na innym gruncie. Powołując się na orzecznictwo WSA stwierdził, że przynależność części budynku do działki mającej stanowić przedmiot sprzedaży ma charakter wyłącznie faktyczny, nieformalny, niemający znaczenia dla rozporządzania tym fragmentem. Właściciel gruntu nie może nim rozporządzać ani w sensie ekonomicznym ani prawnym. Co więcej, przynależność do gruntu, w razie przekroczenia granic działki w czasie zabudowy, odnosić trzeba do budynku jako całości. Budynek z kolei przypisany jest do gruntu, na którym znajduje się większa jego część. Sąd podkreślił także, że w omawianym przypadku sprzedaż nieruchomości nastąpi w szczególnych warunkach, określonych w art. 37 ust. 2 pkt 6 GospNierU, zgodnie z którym nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, jeżeli przedmiotem zbycia jest nieruchomość lub jej części, jeśli mogą poprawić warunki zagospodarowania nieruchomości przyległej, stanowiącej własność lub oddanej w użytkowanie wieczyste osobie, która zamierza tę nieruchomość lub jej części nabyć, jeżeli nie mogą być zagospodarowane jako odrębne nieruchomości. Skarbówka wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego o kasację powyższe orzeczenie, jednak NSA w wyroku z 8.10.2020 r. (I FSK 1735/17, ) oddalił skargę. Wyrok NSA z 8.10.2020 r., I FSK 1735/17
Naczelny Sąd Administracyjny uznał argumentację miasta za zasadną, uchylając decyzję fiskusa. Sąd stwierdził, że sprzedaż nieruchomości zabudowanej fragmentem budynku korzysta ze zwolnienia VAT, gdyż przedmiotem transakcji jest grunt, a nie obiekty budowlane. Wyrok NSA potwierdził tę interpretację, odrzucając kasację skarbówki.