Dopuszczalne kryteria różnicowania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: Wojewódzki Sąd Administracyjny, stawka opłaty, gospodarowanie odpadami, gospodarstwo domowe, uchwała Rady Gminy, metoda ustalania opłaty, CzystGmU
Rada gminy nie może różnicować stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w oparciu o metodykę dla gospodarstw domowych, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Sprawa dotyczyła zaskarżonej uchwały Rady Gminy Sułoszowa, która wprowadziła różnicowanie stawki opłaty w zależności od liczby osób zamieszkujących w gospodarstwie domowym, co zostało uznane za niezgodne z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Rada gminy nie może różnicować stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w sytuacji, gdy opłata została ustalona zgodnie z metodą za gospodarstwo domowe, orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (II SA/Kr 278/20) w wyroku z 30.6.2020 r. W szczególności w takiej sytuacji nie można różnicować opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ze względu na wielkość gospodarstwa domowego. W wyroku z 30.6.2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie badał kwestie dotyczące możliwości różnicowania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na gruncie przepisów ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1439 ze zm., dalej jako CzystGmU). Stan faktyczny Prokurator Rejonowy Kraków - Śródmieście Wschód zarzucił Radzie Gminy Sołuszowa naruszenie art. 6j ust. 2a w zw. z art. 6j ust. 2 CzystGmU poprzez zróżnicowanie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalonej metodą od gospodarstwa domowego (art. 6j ust. 2 CzystGmU) według nieprzewidzianego w ustawie CzystGmU kryterium liczby osób zamieszkujących w gospodarstwie domowym. W zaskarżonej uchwale nr VIII/66/2019 Rady Gminy Sułoszowa z 17.5.2019 r. w sprawie: określenia metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami oraz ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie Gminy Sułoszowa rada gminy skorzystała z metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jako jednej stawki od gospodarstwa domowego (art. 6j ust. CzystGmU). Następnie zaś dokonała zróżnicowania tej stawki (przewidzianego w art. 6j ust. 2a CzystGmU), wprowadzając kryterium „liczby osób zamieszkujących w gospodarstwie domowym”. W opinii rady gminy bowiem, „pojęcie liczba mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość jest tożsama z pojęciem gospodarstwa domowego” w związku z czym ustalona przez radę gminy Sułoszowa metoda w zależności od liczby osób w gospodarstwie jest zgodna z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z uzasadnienia WSA W omawianej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał w ślad za Prokuratorem Rejonowym Kraków - Śródmieście Wschód, że rada gminy Sołuszowa podjęła uchwałę sprzeczną z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Sąd orzekł w związku z tym o unieważnieniu zaskarżonej uchwały. Jak pokazuje przykład zaskarżonego w omawianej sprawie sposobu ustalania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w Gminie Sołuszowa, skorzystanie przez radę gminy z metody ustalenia jednej stawki od gospodarstwa domowego wyłącza równocześnie możliwość dalszego jej różnicowania. Zgodnie bowiem z interpretacją wyrażoną przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przepis CzystGmU, który dopuszcza różnicowanie stawki (art. 6j ust. 2a CzystGmU) ma zastosowanie tylko do metody ustalenia opłaty jako iloczynu podstawy i stawki (art. 6j ust. 1 CzystGmU), nie zaś do metody ustalenia jednej stawki od gospodarstwa domowego (art. 6j ust. 2 CzystGmU). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przypomniał, że ustawodawca jednoznacznie określił dopuszczalne metody ustalania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, odbieranymi z nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Zgodnie z art. 6j ust. 1 CzystGmU opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1 CzystGmU oraz liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub powierzchni lokalu mieszkalnego. Ponadto, zgodnie z art. 6j ust. 2 CzystGmU, rada gminy może uchwalić jedną stawkę za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego. Należy wywnioskować z tego, jak argumentował w wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, że podstawowe metody ustalania wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zostały wskazane w ust. 1, o czym świadczy zwrot „opłata stanowi iloczyn”, w ust. 2 wskazano jedynie, że „rada gminy może ustalić jedną stawkę (...) od gospodarstwa domowego”. Oznacza to, że skoro rada gminy skorzystała z możliwości ustalenia jednej stawki od gospodarstwa domowego, to nie ma możliwości dalszego różnicowania stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ponadto możliwość różnicowania stawki, przewidziana w art. 6j ust. 2a CzystGmU wyraźnie odnosi się tylko do niektórych parametrów obliczania opłaty takich jak ilość mieszkańców czy powierzchni lokalu mieszkalnego, a więc tych, o których mowa w ust. 1. Przesłanki te (powierzchnia lokalu mieszkalnego, liczba mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbieranie odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, rodzaj zabudowy), zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, nie odnoszą się do wielkości gospodarstwa domowego. Wiążą się bowiem z położeniem nieruchomości i jej rodzajem. Przy ustalaniu stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie można wobec tego posługiwać się kryterium odwołującym się do liczby osób zamieszkujących w gospodarstwie domowym, orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Nie należy utożsamiać również, zdaniem sądu, przewidzianego w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach pojęcia liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość z pojęciem liczby osób zamieszkujących gospodarstwo domowe. Osoby zamieszkujące nieruchomość nie muszą bowiem tworzyć ze sobą gospodarstwa domowego - zaznaczył w uzasadnieniu sąd. Organy ustalające stawki opłat za gospodarowanie odpadami muszą również mieć na uwadze, że nie można im tworzyć żadnych nowych czy dodatkowych kryteriów określania wysokości stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminie nie daje im bowiem takiego upoważnienia. Komentarz Zaskarżona uchwała rady gminy Sołuszowa stanowi przykład nieprawidłowej interpretacji przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przez organy samorządowe. Podobne sprawy były już rozpatrywane przez sądy administracyjne, np. wyrok NSA z 6.5.2016 r. (II FSK 16/16, ) czy wyrok WSA w Łodzi z 29.11.2016 r. (I SA/Łd 857/16, niepubl.). Zróżnicowanie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym przy wyborze metody ustalenia opłaty od gospodarstwa domowego jest sprzeczne z art. 6j ust. 2a w zw. z art. 6j ust. 2 CzystGmU przez to, że zastosowano kryterium różnicowania stawek opłaty nieprzewidziane przez ustawę, to jest: kryterium liczby osób w gospodarstwie domowym. Warto pamiętać także, że nie można utożsamiać kryterium „liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość” stosowanym na gruncie CzystGmU z kryterium liczby osób w gospodarstwie domowym. Nie wolno również stosować innych, nieprzewidzianych w CzystGmU kryteriów różnicowania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wyrok WSA w Krakowie z 30.6.2020 r., II SA/Kr 278/20
Wyrokiem WSA w Krakowie uchwała Rady Gminy Sułoszowa została unieważniona. Sąd podkreślił, że metoda ustalania jednej stawki opłaty wyklucza możliwość dalszego różnicowania. Również kryterium liczby osób w gospodarstwie domowym nie może być podstawą do różnicowania stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi.