Skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: skarga, przewlekłe prowadzenie postępowania, ponaglenie, Naczelny Sąd Administracyjny, Sąd Administracyjny, postępowanie administracyjne
Brak jest podstaw prawnych do odrzucenia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ, gdyż z ponaglenia wynika, że sprawa nie została załatwiona mimo upływu terminu. Sąd uznał, że skarga została złożona zgodnie z warunkami formalnymi, jednak organ odrzucił ją błędnie. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Brak jest podstaw prawnych do odrzucenia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 52 § 1 i 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej: PostAdmU) z tego powodu, że przed wniesieniem skargi zostało wniesione ponaglenie, w którym mowa była jedynie o bezczynności organu. Wystarczające jest, że z ponaglenia wynika, iż zdaniem wnoszącego ponaglenie sprawa, pomimo tego, że powinna, nie została załatwiona – uznał Naczelny Sąd Administracyjny. M.K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę. Skarżący wezwany do wskazania, czy przed wniesieniem skargi wyczerpał tok instancji przez złożenie ponaglenia, przedłożył potwierdzenie nadania ponaglenia oraz potwierdzenie przekazania ponaglenia do organu wyższego stopnia. Sąd odrzucił skargę stwierdzając, że ponaglenie dotyczy wyłącznie bezczynności Wojewody, zaś skarga dotyczy przewlekłego prowadzenia postępowania przez organ. Warunkami formalnymi skutecznego wniesienia skargi są: złożenie skargi od aktu objętego zakresem właściwości rzeczowej sądu, wniesienie jej po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli przysługiwały one skarżącemu w postępowaniu przed organem oraz wniesienie skargi przez podmiot, któremu przysługuje legitymacja do jej wniesienia. Jak wyjaśniono, przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie, przewidziany w ustawie. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki, zaś strona ma prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub 36 KPA (bezczynność), bądź kiedy postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość). W ocenie Sądu, złożenie skargi na bezczynność, czy też przewlekłość organu jest możliwe dopiero po wniesieniu odrębnego ponaglenia na niezałatwienie sprawy w trybie art. 37 KPA. Skarżący złożył ponaglenie, ale dotyczyło ono jedynie bezczynności organu. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że z art. 37 KPA wynika, iż ustawodawca rozróżniając dwie postaci niezałatwienia sprawy, czyli bezczynność i przewlekłość, w obu przypadkach wprowadza, jako środek zaskarżenia, ponaglenie, które nie różni się w zakresie formy bez względu czy zostało wniesione w związku z bezczynnością, czy przewlekłością. Także w PostAdmU mowa jest o ponagleniu bez odróżniania ponaglenia wnoszonego przed skargą na bezczynność od ponaglenia wnoszonego przed skargą na przewlekłe prowadzenie postępowania. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wykładnia literalna przepisów KPA oraz PostAdmU dotyczących ponaglenia nie daje podstaw do przyjęcia stanowiska, że środkiem zaskarżenia bezczynności w postępowaniu przed właściwym organem jest wyłącznie ponaglenie, w którym wyraźnie wskazuje się, że dotyczy ono bezczynności, a środkiem zaskarżenia w postępowaniu przed właściwym organem przewlekłości jest wyłącznie ponaglenie, w którym wyraźnie wskazuje się, że dotyczy ono przewlekłości. Sąd nie znalazł też żadnych innych przesłanek, które miałyby przemawiać za taką wykładnią powołanych przepisów prawa, tym bardziej, że może ona spowodować ograniczenie prawa do sądu na skutek użycia w ponagleniu niewłaściwej postaci niezałatwienia sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził więc, że brak więc podstaw prawnych, aby przyjąć, iż wyczerpanie środków zaskarżenia przed wniesieniem skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania polega na wniesieniu wyłącznie ponaglenia, w którym zostanie wskazana przewlekłość. W rezultacie fakt, że we wniesionym w rozpoznawanej sprawie ponagleniu ani razu nie użyto słowa „przewlekłość” lub zwrotu „przewlekłe prowadzenie postępowania”, nie dyskwalifikuje takiego ponaglenia, jako środka zaskarżenia przed wniesieniem skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania. Jak wyjaśniono, dla zachowania wymogu formalnego wniesienia skargi do sądu administracyjnego wystarczające jest to, aby skarżący w ponagleniu wskazał, że w jego ocenie sprawa powinna już zostać zakończona, a mimo tego organ w dalszym ciągu jej nie załatwił. Postanowienie NSA z 19.1.2021 r., II OSK 3279/20
Naczelny Sąd Administracyjny wykazał, że ponaglenie przed wniesieniem skargi nie musi jednoznacznie odnosić się do przewlekłości. Istotne jest, aby wskazywało na brak załatwienia sprawy mimo upływu terminu. Organ miał obowiązek rozpatrzenia sprawy bez zwłoki, co skarżący zaznaczył w ponagleniu.