Brak jest podstaw prawnych do odrzucenia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania na podstawie
art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 52 § 1 i 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej: PostAdmU) z tego powodu, że przed wniesieniem
skargi zostało wniesione ponaglenie, w którym mowa była jedynie o bezczynności organu. Wystarczające
jest, że z ponaglenia wynika, iż zdaniem wnoszącego ponaglenie sprawa, pomimo tego, że powinna, nie
została załatwiona – uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
M.K. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na przewlekłe prowadzenie
postępowania przez Wojewodę. Skarżący wezwany do wskazania, czy przed wniesieniem skargi wyczerpał tok
instancji przez złożenie ponaglenia, przedłożył potwierdzenie nadania ponaglenia oraz potwierdzenie przekazania
ponaglenia do organu wyższego stopnia.
Sąd odrzucił skargę stwierdzając, że ponaglenie dotyczy wyłącznie bezczynności Wojewody, zaś skarga dotyczy
przewlekłego prowadzenia postępowania przez organ. Warunkami formalnymi skutecznego wniesienia skargi są:
złożenie skargi od aktu objętego zakresem właściwości rzeczowej sądu, wniesienie jej po wyczerpaniu środków
zaskarżenia, jeżeli przysługiwały one skarżącemu w postępowaniu przed organem oraz wniesienie skargi przez
podmiot, któremu przysługuje legitymacja do jej wniesienia. Jak wyjaśniono, przez wyczerpanie środków zaskarżenia
należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie
lub ponaglenie, przewidziany w ustawie. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez
zbędnej zwłoki, zaś strona ma prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli nie załatwiono sprawy w terminie określonym
w art. 35 lub 36 KPA (bezczynność), bądź kiedy postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do
załatwienia sprawy (przewlekłość). W ocenie Sądu, złożenie skargi na bezczynność, czy też przewlekłość organu jest
możliwe dopiero po wniesieniu odrębnego ponaglenia na niezałatwienie sprawy w trybie art. 37 KPA. Skarżący złożył
ponaglenie, ale dotyczyło ono jedynie bezczynności organu.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi
Administracyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że z art. 37
KPA wynika, iż ustawodawca rozróżniając dwie postaci niezałatwienia sprawy, czyli bezczynność i przewlekłość,
w obu przypadkach wprowadza, jako środek zaskarżenia, ponaglenie, które nie różni się w zakresie formy bez
względu czy zostało wniesione w związku z bezczynnością, czy przewlekłością. Także w PostAdmU mowa jest
o ponagleniu bez odróżniania ponaglenia wnoszonego przed skargą na bezczynność od ponaglenia wnoszonego
przed skargą na przewlekłe prowadzenie postępowania. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego
wykładnia literalna przepisów KPA oraz PostAdmU dotyczących ponaglenia nie daje podstaw do przyjęcia
stanowiska, że środkiem zaskarżenia bezczynności w postępowaniu przed właściwym organem jest
wyłącznie ponaglenie, w którym wyraźnie wskazuje się, że dotyczy ono bezczynności, a środkiem
zaskarżenia w postępowaniu przed właściwym organem przewlekłości jest wyłącznie ponaglenie, w którym
wyraźnie wskazuje się, że dotyczy ono przewlekłości. Sąd nie znalazł też żadnych innych przesłanek, które
miałyby przemawiać za taką wykładnią powołanych przepisów prawa, tym bardziej, że może ona spowodować
ograniczenie prawa do sądu na skutek użycia w ponagleniu niewłaściwej postaci niezałatwienia sprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził więc, że brak więc podstaw prawnych, aby przyjąć, iż wyczerpanie
środków zaskarżenia przed wniesieniem skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania polega na
wniesieniu wyłącznie ponaglenia, w którym zostanie wskazana przewlekłość. W rezultacie fakt, że we
wniesionym w rozpoznawanej sprawie ponagleniu ani razu nie użyto słowa „przewlekłość” lub zwrotu
„przewlekłe prowadzenie postępowania”, nie dyskwalifikuje takiego ponaglenia, jako środka zaskarżenia
przed wniesieniem skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania. Jak wyjaśniono, dla zachowania
wymogu formalnego wniesienia skargi do sądu administracyjnego wystarczające jest to, aby skarżący
w ponagleniu wskazał, że w jego ocenie sprawa powinna już zostać zakończona, a mimo tego organ
w dalszym ciągu jej nie załatwił.
Postanowienie NSA z 19.1.2021 r., II OSK 3279/20