Jeśli organ wyda akt lub dokona czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub
obowiązków wynikających z przepisów prawa, co do których pozostawał w bezczynności, już po wniesieniu
skargi na bezczynność, zastosowanie znajduje przepis art. 161 § 1 pkt 3 PostAdmU, nakazujący sądowi
umorzenie postępowania, które stało się bezprzedmiotowe z innych przyczyn niż wymienione w art. 161 § 1
pkt 1 i 2 PostAdmU.
Stan faktyczny
WSA w Lublinie rozpoznał sprawę ze skargi Stowarzyszenia na bezczynność Wójta Gminy w przedmiocie
udostępnienia informacji publicznej i stwierdził, że Wójt Gminy dopuścił się bezczynności w załatwieniu wniosku.
Stowarzyszenia o udostępnienie informacji publicznej, umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania Wójta Gminy
do załatwienia wniosku Stowarzyszenia oraz stwierdził, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszenie prawa.
Nadto Sąd rozstrzygnął o kosztach postępowania.
Stowarzyszenie wniosło do WSA 19.8.2020 r. skargę na bezczynność Wójta Gminy polegającą na nierozpoznaniu jej
wniosku z 4.2019 r. o udostępnienie informacji publicznej.
Stowarzyszenie zwróciło się do Wójta Gminy z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, obejmującej pytania
dotyczące tzw. gminnych mediów społecznościowych (m.in. Facebook i Twitter).
Na podstawie art. 14 ust. 1 DostInfPubU Stowarzyszenie wniosło o przesłanie odpowiedzi na wniosek na wskazany
adres e-mail. Do momentu złożenia skargi Stowarzyszenie nie otrzymało odpowiedzi na wniosek.
W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy wnosząc o jej odrzucenie wyjaśnił, że badanie merytorycznej zasadności skargi
każdorazowo poprzedza ustalenie, czy skarga została wniesiona z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych.
Z przepisów prawa wynika, że wniesienie ponaglenia stanowi niezbędny warunek złożenia skargi do wojewódzkiego
sądu administracyjnego na bezczynność, czy przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ administracji
publicznej. Brak ponaglenia czyni skargę niedopuszczalną i podlega ona odrzuceniu.
W toku postępowania sądowego Wójt Gminy złożył do akt sprawy wiadomość z 9.2020 r. przesłaną Stowarzyszeniu,
która zawierała odpowiedzi na wniosek. Wyjaśniono także, że nieudzielenie informacji wynikało prawdopodobnie
z wrzucenia maila do skrzynki SPAM.
Stanowisko WSA
WSA uznał skargę za zasadną.
W pierwszej kolejności Sąd wyjaśnił dlaczego skarga nie podlegała odrzuceniu: w orzecznictwie sądów
administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że dla dopuszczalności skargi na bezczynność organu w przedmiocie
udostępnienia informacji publicznej nie jest wymagane poprzedzenie jej jakimkolwiek środkiem zaskarżenia na
drodze administracyjnej, czyli nie jest wymagane „wyczerpanie środków zaskarżenia” w rozumieniu art. 52 § 1 i 2
PostAdmU ani wniesienie ponaglenia.
Dalej WSA wskazał, że o bezczynności na gruncie DostepInfPubU można mówić wówczas, gdy podmiot
zobowiązany do udzielenia informacji w określonym terminie wynoszącym 14 dni od dnia złożenia wniosku nie
udziela jej, nie wskazuje dodatkowego terminu, nie dłuższego niż 2 miesiące od dnia wpłynięcia wniosku, jej
udostępnienia i przyczynach nie zachowania terminu czternastodniowego, nie informuje, że wniosek nie dotyczy
informacji publicznej lub, iż nie jest w jej posiadaniu (art. 4 ust. 3 DostepInfPubU) bądź, że obowiązuje inny tryb
udostępniania informacji (art. 1 ust. 2 DostepInfPubU) ewentualnie nie wydaje decyzji odmawiającej udzielenia
informacji lub umarzającej postępowanie (art. 16 DostepInfPubU).
Udostępnieniu podlega między innymi informacja o zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4
ust. 1 (zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej), w tym o trybie działania władz publicznych i ich
jednostek organizacyjnych (art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a DostInfPubU). Organom nie sposób odmówić prawa do
podejmowania inicjatyw związanych z dynamicznym rozwojem form komunikacji elektronicznej oraz potrzebami
wymiany informacji z mieszkańcami środowisk lokalnych z wykorzystaniem tych form. Do tego rodzaju inicjatyw
z całą pewnością należy posiadanie przez urząd administracji samorządowej strony w portalu społecznościowym



typu Facebook lub Twitter, bądź też prowadzenie własnego forum internetowego, które zazwyczaj służą promocji,
przedstawianiu dokonań władz lokalnych, określaniu ich zamierzeń, uzgadnianiu inicjatywy społeczne, itp. Tego typu
nośniki informacji są więc używane do wymiany poglądów, prowadzenia dyskusji, komentowania pewnych zdarzeń,
itp. Wykorzystywanie tych instrumentów przez podmioty publiczne nie jest wprawdzie określone, a zatem
i wymagane przepisami prawa, jednak jeżeli na taką formę komunikacji organ administracji publicznej się godzi, to
musi się liczyć z tym, że informacja o trybie działania (art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a DostInfPubU), również w tym obszarze
jego aktywności, także będzie informacją o sprawie publicznej.
Wniosek przesłany przez e-mail
Przesłanie wniosku o udostępnienie informacji publicznej na adres organu pocztą elektroniczną (e-mail) jest
równoznaczne ze złożeniem wniosku o udostępnienie informacji publicznej na piśmie. Podanie przez organ do
powszechnej wiadomości adresu poczty elektronicznej należy w związku z tym traktować jako zobowiązanie, że
wiadomości wysłane na ten adres będą odbierane. Do obowiązków organu administracji publicznej, jak też innych
podmiotów wykonujących zadania publiczne, należy taka konfiguracja poczty elektronicznej, w tym filtrów
antyspamowych, oraz takie zorganizowanie obsługi technicznej poczty elektronicznej, aby zapewnić bezproblemowy
i niezwłoczny odbiór przesyłanych na ten adres podań, wobec prawnej dopuszczalności ich wnoszenia także drogą
elektroniczną.
Jednostka ma bowiem prawo działać w zaufaniu do podmiotu podającego publicznie adres i oczekiwać, że skoro
podany zostaje do publicznej wiadomości adres poczty elektronicznej, to kierowana na ten adres poczta będzie
odbierana (zakwalifikowanie listu jako „spam” nie oznacza bowiem automatycznie, że podlega on usunięciu).
Odmienne zapatrywanie czyniłoby w praktyce prawo do wnioskowania o informację publiczną za pomocą poczty
elektronicznej iluzorycznym.
Rozstrzygnięcie WSA
WSA ustalił, że Wójt rozpoznał wniosek po upływie 16 miesięcy od dnia doręczenia mu wniosku. W związku
z powyższym należy przyjąć, że w terminie, o którym mowa w art. 13 ust. 1 DostInfPubU, Wójt Gminy nie podjął
czynności materialno-technicznej polegającej na udostępnieniu stronie skarżącej żądanych informacji w sposób
i w formie zgodnymi z wnioskiem, ani nie wydał decyzji odmawiającej udostępnienia tych informacji. Niewątpliwie
zatem organ ten dopuścił się bezczynności, bowiem wniosek. Z uwagi na to Sąd, na podstawie art. 149 § 1 pkt 3
PostAdmU stwierdził bezczynność Wójta Gminy (punkt I wyroku).
W związku z tym, że Wójt przestał tkwić w bezczynności już po wniesieniu skargi, a przed datą orzekania przez sąd
brak było podstaw do zobowiązania tego organu do załatwienia wniosku skarżącego stowarzyszenia. Postępowanie
sądowe w tym zakresie podlegało zatem umorzeniu jako bezprzedmiotowe w myśl art. 161 § 1 pkt 3 PostAdmU.
Od daty złożenia wniosku do daty wniesienia skargi upłynęło niemal 16 miesięcy. Wójt wskazał, że nie wie dlaczego
udzielono odpowiedzi na wniosek z uchybieniem ustawowego terminu. Przypuszcza, że było to spowodowane
zaliczeniem wniosku do spamu. Oceniając zaistniałą w sprawie bezczynność, Sąd uznał, że miała ona miejsca
z rażącym naruszeniem prawa. W orzecznictwie akcentuje się, że rażącym naruszeniem prawa będzie stan,
w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja
naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe
naruszenie. Podkreśla się także, że dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo
przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Przekroczenie terminu
musi być znaczne i niezaprzeczalne.
Zaistniała w sprawie bezczynność miała charakter rażącego naruszenia prawa, zważywszy na fakt, że od dnia
doręczenia wniosku Wójtowi do dnia udzielenia odpowiedzi upłynęło niemal 16 miesięcy, a Wójt nie umie wyjaśnić
przyczyn z powodu której nie udzielono odpowiedzi w ustawowym terminie.
Grzywna. Uznanie sądowe
Jednocześnie skład orzekający odstąpił od zastosowania art. 149 § 2 PostAdmU nie wymierzając Wójtowi grzywny,
ani nie przyznając od organu na rzecz skarżącego stowarzyszenia sumy pieniężnej. Z literalnej wykładni art. 149 § 2
PostAdmU wynika bowiem, że przyznanie stronie skarżącej odpowiedniej sumy pieniężnej zależy od uznania sądu.
Środki wskazane w art. 149 § 2 PostAdmU są środkami dyscyplinująco-represyjnymi o charakterze dodatkowym,
które powinny być stosowane z rozwagą, a więc w szczególnie drastycznych przypadkach zwłoki organu
w załatwieniu sprawy. Odnosić je należy do sytuacji, gdy oceniając całokształt działań organu, można dojść do
przekonania, że działania te noszą znamiona celowego unikania podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie, a przy tym
istnieje uzasadniona obawa, że bez tej dodatkowej sankcji organ nadal nie będzie respektować obowiązków
wynikających z przepisów prawa.
Uznanie sądowe cechuje brak sztywnych ram wartościowania danego stanu rzeczy, opiera się ono na analizie
całokształtu okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu pewnych wskazań ustawowych, zasad doświadczenia



życiowego i zawodowego. Skoro zaś Wójt udzielił odpowiedzi nie ma przesłanek do przyjęcia, że w przyszłości nadal
nie będzie respektować obowiązku wynikającego z art. 13 ust. 1 DostInfPubU.

Komentarz
Omawiany wyrok dotyczy kilku ważnych kwestii z zakresu dostępu do informacji publicznej:
1.   Skarga na bezczynność organu w zakresie dostępu do informacji publicznej nie musi być poprzedzona
     ponagleniem.
2.   Udzielenie informacji publicznej w toku postępowania skargowego powoduje konieczność jego umorzenia, ale
     jedynie w zakresie, w jakim odnosi się do zobowiązania organu do udostępnienia informacji publicznej.
3.   W sytuacji powyższej Sąd musi wskazać czy bezczynność miała charakter rażący. Rażące naruszenie prawa to
     naruszenie oczywiste.
4.   Wniosek o informację publiczną można przesłać e-mailem. Zakwalifikowanie e-maila jako spamu nie powoduje,
     że organ może uznać, że wniosek do niego nie wpłynął.
5.   Informacją publiczną są informacje dotyczące funkcjonujących w organie mediów społecznościowych.
6.   Orzeczenie o grzywnie objęte jest uznaniem sądu administracyjnego.

Wyrok WSA w Lublinie z 22.12.2020 r., II SAB/Lu 114/20,