Reklamy wielkoformatowe na terenie układu urbanistycznego wymagają uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: reklamy wielkoformatowe, pozwolenie konserwatorskie, układ urbanistyczny, Miejski Konserwator Zabytków, NSA, decyzje konserwatorskie
W ramach układu urbanistycznego i zespołu budowlanego ochronie konserwatorskiej podlega historyczne rozplanowanie oraz kompozycja przestrzenna zespołu, relacje pomiędzy powierzchnią zabudowaną oraz zielenią, gabaryty budowli, a także wygląd ich elewacji. Realizacja reklam wielkoformatowych na terenie układu urbanistycznego wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
W ramach układu urbanistycznego i zespołu budowlanego ochronie konserwatorskiej podlega historyczne rozplanowanie oraz kompozycja przestrzenna zespołu, relacje pomiędzy powierzchnią zabudowaną oraz zielenią, gabaryty budowli, a także wygląd ich elewacji. W związku z tym realizacja reklam wielkoformatowych na terenie układu urbanistycznego wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Postępowanie przed konserwatorem zabytków ma charakter autonomiczny, jest niezależne od innych postępowań. Stan faktyczny NSA rozpoznał skargę kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie w sprawie ze skargi na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w przedmiocie nakazu przywrócenia obiektu do stanu poprzedniego Skarga kasacyjna została oddalona. Wyrokiem z 7.3.2018 r., VII SA/Wa 1262/17, WSA w Warszawie oddalił skargę Spółki na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w przedmiocie nakazu przywrócenia obiektu do stanu poprzedniego. Miejski Konserwator Zabytków decyzją nakazał zarządcy obiektu (Spółce) doprowadzić kamienicę objętą ochroną konserwatorską ze względu na usytuowanie na obszarze historycznego układu urbanistycznego ulicy (...), wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych do poprzedniego stanu poprzez usunięcie samowolnie umieszczonych nośników reklamowych: • reklamy wielkoformatowej wykonanej na siatce reklamowej wraz z elementami mocującymi, zlokalizowanej w górnej części ściany szczytowej wschodniej budynku, • reklamy wielkoformatowej wykonanej na siatce reklamowej wraz z elementami mocującymi, zlokalizowanej w prawej części ściany szczytowej wschodniej budynku, • reklamy wielkoformatowej wykonanej na siatce reklamowej wraz z elementami mocującymi i elementami oświetlającymi, zlokalizowanej w górnej części ściany szczytowej południowej budynku, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. W uzasadnieniu organ wskazał, że w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że ściany szczytowe przedmiotowej kamienicy wielkomiejskiej, zajęte są przez reklamy wielkoformatowe, na które nie uzyskano zgody Miejskiego Konserwatora Zabytków, który to obowiązek nakłada na inwestora treść art. 36 ust. 1 pkt 10 OchrZabU. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego uchylił decyzję organu I instancji w części dotyczącej terminu wykonania nakazanych czynności oraz wyznaczył nowy termin ich wykonania. W pozostałej części utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W uzasadnieniu Minister wyjaśnił, że podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 45 ust. 1 pkt 1 OchrZabU. Minister wskazał, że samo wydanie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej pozwolenia, nie wyłącza organu konserwatorskiego od prawa i obowiązku do prowadzenia postępowania w związku z wykonanymi samowolnie działaniami przy zabytku. Skargę na powyższą decyzję wywiodła Spółka. Wobec niekorzystnego dla Spółki wyroku WSA, wystosowano także skargę kasacyjną. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej Spółka podniosła, że w toku postępowania nie zostało wnikliwie wyjaśnione, czy w sprawie nie zostały wydane pozwolenia konserwatorskie. Ówczesne przepisy (art. 39 PrBud) jednoznacznie wskazują na fakt, iż żeby strona mogła uzyskać decyzje od organów architektonicznych, musiała uprzednio uzyskać zgodę konserwatora zabytków. Bez tej zgody Spółka nie uzyskałaby pozwoleń budowlanych. Stanowisko NSA W rozpoznawanej sprawie nie jest sporne, iż Miejski Konserwator Zabytków nakazał skarżącej Spółce, zarządcy obiektu, doprowadzić kamienicę objętą ochroną konserwatorską ze względu na usytuowanie na obszarze historycznego układu urbanistycznego ulicy (...) wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych do poprzedniego stanu poprzez usunięcie samowolnie umieszczonych, a precyzyjnie oznaczonych w rozstrzygnięciu, wielkoformatowych nośników reklamowych, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Nie jest sporne, iż w toku postępowania w tej sprawie strona skarżąca powoływała się na decyzje Wydziału Urbanistyki Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta odpowiednio: zezwalającą na montaż konstrukcji paneli informacyjno-reklamowych na spornym budynku oraz udzielającą pozwolenia na budowę w zakresie wykonania robót budowlanych polegających na umieszczenie reklamy na elewacji budynku - zgodnie z projektem stanowiącym załącznik do decyzji. Okoliczności związane z wydaniem tych decyzji zostały zweryfikowane w toku prowadzonego postępowania administracyjnego przez organy obu instancji jako niemające znaczenia dla oceny konserwatorskiej, z czym zgodził się WSA. Przede wszystkim fakt posiadania wskazanych wyżej decyzji organów architektoniczno-budowlanych nie mógł doprowadzić do wydania innej decyzji niż te podjęte w niniejszym postępowaniu. Decyzje o pozwoleniu na budowę z lat 90., wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, stanowiły przedmiot oceny organów orzekających w sprawie. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji oceniając przedstawione ww. materiały generalnie uznał, że nie są to decyzje konserwatorskie, a takich strona nie przedstawiła. Wyjaśniono, że postępowanie przed konserwatorem zabytków ma charakter autonomiczny, jest niezależne od innych postępowań. Ściany szczytowe kamienicy wielkomiejskiej zajęte są przez reklamy wielkoformatowe, na które nie uzyskano zgody konserwatora zabytków, który to obowiązek nakłada na inwestora treść art. 36 ust. 1 pkt 11 OchrZabU. Minister Kultur i Dziedzictwa Narodowego rozpoznając odwołanie wyjaśnił, że decyzje Wydziału Urbanistyki, Architektury i Budownictwa Urzędu Miasta przy ocenie legalności wykonanych działań i ich wpływu na wartości zabytkowe chronionego budynku nie mają wpływu, bowiem nie zwalniają one od obowiązku uzyskania pozwolenia konserwatora zabytków zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 11 OchrZabU. Generalnie przedmiotem oceny organów konserwatorskich, jak i Sądu I instancji, były istotne okoliczności niniejszej sprawy związane właśnie z kwestiami ewentualnego uzyskania decyzji konserwatorskich zezwalających na umieszczenie nośników reklamowych na budynku. Decyzje konserwatorskie były wymagane w latach 90. przed wydaniem pozwolenia na budowę w zakresie umieszczania nośników reklamowych na obiekcie znajdującym się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Przedmiotowa kamienica wybudowana została pod koniec XIX wieku, figuruje w gminnej ewidencji zabytków miasta. Ponadto leży na terenie zabytkowego układu urbanistycznego ulicy (...), wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych województwa łódzkiego oraz uznanego za Pomnik Historii. Pozwolenia na budowę wydane w 1994 r. musiały być poprzedzone decyzją podjętą przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jak generalnie przyjmowano w orzecznictwie rozstrzygnięcie sprawy o zezwolenie na wykonanie robót budowlanych przez inwestora w obiekcie zabytkowym lub na terenie obiektu objętego ochroną zabytków może być podjęte po wydaniu przez wojewódzkiego konserwatora zabytków zezwolenia na dokonywanie czynności. Również i rozstrzygnięcia organów architektoniczno-budowlanych na podstawie PrBud (obowiązującej od 1.1.1995 r.) – patrz: art. 39 PrBud wobec obiektów na obszarze wpisanym do rejestru zabytków musiała poprzedzać decyzja wydana przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, zezwalająca na dokonywanie czynności, wymienionych w art. 27 OchrDóbrKultU. Przed wydaniem decyzji wskazywanych przez skarżącą Spółkę w latach 90. przez organy architektoniczno-budowlane konieczne było podjęcie w odrębnych postępowaniach decyzji o zezwoleniu konserwatorskim wobec prac na budynku. Takich decyzji w sprawie brak, co potwierdziły oba organy konserwatorskie orzekające w sprawie. W ramach układu urbanistycznego i zespołu budowlanego, ochronie konserwatorskiej podlega historyczne rozplanowanie oraz kompozycja przestrzenna zespołu, relacje pomiędzy powierzchnią zabudowaną oraz zielenią, gabaryty budowli, a także wygląd ich elewacji. W związku z tym realizacja reklam wielkoformatowych, na terenie układu urbanistycznego wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków. Natomiast zamontowanie reklam wielkoformatowych na obiekcie wchodzącym w skład układu urbanistycznego wpływa negatywnie na zabytkowy układ urbanistyczny i zaburza ukształtowany układ przestrzenny, a sama funkcja reklamowa prowadzi do zmiany wyglądu zabytku, co warunkuje konieczność uzyskania stosownego pozwolenia. Ponieważ inwestor takiej zgody nie uzyskał, koniecznym stało się zastosowanie sankcji z art. 45 ust. 1 OchrZabU, o czym orzekły w sprawie organy nadzoru konserwatorskiego, zobowiązując skarżącą Spółkę do doprowadzenia zabytku do poprzedniego stanu poprzez usunięcie przedmiotowych nośników reklamowych. Komentarz W omawianym orzeczeniu NSA wskazał wprost na niezależność pozwolenia na budowę i pozwolenia konserwatorskiego. Nie jest tak, że wydanie pozwolenia na budowę (które powinno być wydane po uzyskaniu pozwolenia konserwatorskiego) uchyla obowiązek uzyskania pozwolenia konserwatorskiego albo legitymizuje stan, w którym takiego pozwolenia nie uzyskano. Każdy organ administracji bada kwestie przynależne jego kompetencji. W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że pozwolenie konserwatorskie nie jest decyzją administracyjną uprawniającą jej adresata do wykonywania robót budowlanych przy zabytku. Pozwolenie to warunkuje jedynie możliwość uzyskania pozwolenia na budowę. Wyrok NSA z 8.12.2020 r., II OSK 1864/18,
W omawianym orzeczeniu NSA wskazał na niezależność pozwolenia na budowę i pozwolenia konserwatorskiego. Każdy organ administracji bada kwestie przynależne jego kompetencji. Wyrok NSA potwierdza konieczność uzyskania pozwolenia konserwatorskiego przed wykonaniem robót budowlanych przy zabytku.