Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło długo oczekiwany przez środowisko samorządowe projekt
nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy o odpadach i innych ustaw. Celem
zmian jest przede wszystkim obniżenie kosztów funkcjonowania gminnych systemów gospodarowania
odpadami oraz ułatwienie gminom prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie gospodarki odpadami
i poprawa dostępu do instalacji przetwarzających odpady komunalne. Istotnie wzrosną też kary za
niewłaściwe gospodarowanie odpadami komunalnymi.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska zdecydowało się na nowelizację przepisów dotyczących czystości i porządku
w gminach. Zmiany obejmą m.in. ustawę z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797 ze zm., dalej:
OdpadyU) w zakresie administracyjnych kar pieniężnych za nieprawidłowe gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Planowana nowelizacja przepisów OdpadyU wprowadza wiele zmian dotyczących kar pieniężnych za niewłaściwe
gospodarowanie odpadami komunalnymi. Po pierwsze karze (a nie, jak dotychczas, grzywnie) podlegać będzie
zlecanie gospodarowania odpadami komunalnymi podmiotom, które nie mają stosownych decyzji lub wpisów do
rejestrów (zmieniony art. 194 ust. 1 pkt 3a OdpadyU). Przewidywana wysokość kary wynosić będzie w tym wypadku
od 5 tysięcy do 5 milionów zł.
Po drugie, nowela przewiduje (art. 194 ust. 1 pkt 5b OdpadyU), że wzrosną także kary za nieprowadzenie ewidencji
odpadów albo prowadzenie tej ewidencji w sposób nieterminowy lub niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Kara
wynosić będzie w tym wypadku od 1 tysiąca do 1 miliona zł. Ma to zapobiec nielegalnym formom gospodarowania
odpadami i prowadzeniu pewnego rodzaju „kreatywnej ewidencji”, czyli wykazywania w dokumentacji tylko takich
rodzajów i ilości odpadów, które „mieszczą się” w ramach decyzji regulujących gospodarkę odpadami przez dany
podmiot.
Po trzecie nowelizacja OdpadyU wprowadzi zmianę sposobu ustalania wysokości kar pieniężnych za zbieranie lub
przetwarzanie odpadów bez wymaganego zezwolenia określonych w art. 194 ust. 4 OdpadyU, zwłaszcza odpadów
niebezpiecznych. Proponuje się, aby kara obliczana była w oparciu o przesłanki z art. 199 OdpadyU.
W szczególności chodzi tutaj o ilość i właściwości odpadów, możliwość wystąpienia zagrożeń dla ludzi lub
środowiska oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy.
Po czwarte, omawiana nowela przewiduje obniżenie dolnej granicy administracyjnej kary pieniężnej, wymierzanej
w stosunku do naruszeń, o których mowa art. 194 ust. 1 pkt 5-5a OdpadyU. Chodzi tutaj o prowadzenie działalności
w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 OdpadyU, bez wymaganego wpisu do rejestru lub o brak umieszczenia
numeru rejestrowego na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością. Dotychczas tego typu
kary nakładane były głównie na małych przedsiębiorców lub organizacje pożytku publicznego, dla których nawet
minimalny wymiar dotychczasowej kary w wysokości 5 tysięcy zł był zbyt dużym obciążeniem i przyczyniał się do
pogłębiania kryzysu spowodowanego epidemią COVID-19.
Po piąte należy wskazać, że nowela podwyższa do 5 milionów górną granicę kary za nieprawidłowości w zakresie
zagospodarowania odpadów niebezpiecznych, zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących
z przetworzenia odpadów komunalnych, a także odpadów palnych, powodujące duże zagrożenie dla życia i zdrowia
ludzi oraz środowiska (art. 194 ust. 4 OdpadyU).