Art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; dalej:
PodLokU) rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem
działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę
lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3
i art. 84 Konstytucji RP – uznał Trybunał Konstytucyjny.


A.B. nabył kilka zabudowanych działek, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako tereny przemysłowe.
Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, podstawowym przeznaczeniem terenu, w obrębie
którego znajdują się te nieruchomości, jest zabudowa produkcyjno-techniczna. Burmistrz Miasta i Gminy N. ustalił
wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości według stawek właściwych dla gruntów,
budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. A.B. wniósł odwołanie dowodząc, że
posiada te nieruchomości jako osoba fizyczna w ramach majątku osobistego, a nie jako przedsiębiorca. Działalność
gospodarcza prowadzona przez niego nie jest i nigdy nie była realizowana na terenie tych nieruchomości, zaś zakres
i charakter świadczonych usług powoduje, że nie było konieczne, czy racjonalnie potrzebne, wykorzystywanie
nieruchomości w celach związanych z tą działalnością, ponieważ opiera się ona na jego zdolnościach osobistych,
a nie na wykorzystaniu jego majątku.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję wskazując, że skoro
nieruchomości potencjalnie mogą służyć A.B. w działalności gospodarczej, to należy je opodatkować w wyższej
stawce, zaś okoliczność, iż aktualnie nie są wykorzystywane w ramach przedsiębiorstwa nie ma wpływu na wymiar
podatku. W ocenie organu jedynym kryterium uzasadniającym opodatkowanie osób fizycznych w stawce jak
przedsiębiorców jest wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. i Naczelny
Sąd Administracyjny uznały stanowisko organów za zasadne wskazując, że skoro istnieje realna możliwość
wykorzystywania nieruchomości w ramach działalności gospodarczej, to należy takie nieruchomości opodatkować
według wyższej stawki.
A.B. w skardze konstytucyjnej wniósł o stwierdzenie, że art. la ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a) i art. 5 ust.
1 pkt 2 lit. b) PodLokU, w brzmieniu obowiązującym do 1.1.2016 r., w zakresie, w jakim uzależnia zakwalifikowanie
gruntów, budynków i budowli podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości do kategorii gruntów,
budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (co skutkuje obowiązkiem zapłaty
podatku od nieruchomości w wyższej stawce) wyłącznie od faktu prowadzenia przez osobę fizyczną (będącą
właścicielem nieruchomości) działalności gospodarczej, a niezależnie od tego czy grunty, budynki i budowle
faktycznie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, są niezgodne z art. 64 ust.
1 i 3 w zw. z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 84 i art. 217 Konstytucji RP. W ocenie A.B. zaskarżone przepisy PodLokU
naruszają przepisy ustawy zasadniczej ponieważ stanowią nieuprawnioną ingerencję w konstytucyjnie chronione
prawo własności. Nakładają na osobę fizyczną podatek od nieruchomości o charakterze sankcyjnym, tylko z tego
tytułu, że będąc właścicielem nieruchomości jednocześnie prowadzi ona działalność gospodarczą pomimo, iż
nieruchomości te nie są faktycznie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Skarżący twierdził, że zakwestionowane przepisy PodLokU są niezgodne z zasadami prawidłowej legislacji, ich
niepoprawne, niejasne i nieprecyzyjne sformułowanie powoduje niepewność podatników co do ich praw
i obowiązków. Na gruncie PodLokU, pojawiają różne rozstrzygnięcia w tożsamych stanach faktycznych, w efekcie
czego część z podatników - osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą uiszcza podatek od
nieruchomości jak za grunty pozostałe, a część jak za grunty związane z działalnością gospodarczą.
Trybunał Konstytucyjny jednogłośnie uznał, że przedsiębiorcy nie mogą być obciążani wyższą stawką
podatku jedynie z powodu posiadania nieruchomości, które w rzeczywistości nie służą im do prowadzenia
działalności gospodarczej. Literalne brzmienie art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU uzależnia opodatkowanie podatkiem od
nieruchomości w wyższej stawce, wyłącznie od posiadania gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny
podmiot prowadzący działalność gospodarczą, nie uwzględniając przy tym tego czy dana nieruchomość jest
faktycznie lub może potencjalnie być wykorzystywana na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Jak
podkreślono osoby fizyczne na gruncie podatku od nieruchomości występują w dwojakim charakterze - jako
przedsiębiorcy i osoby fizyczne. W ocenie Trybunału opodatkowanie wyższą stawką podatku od
nieruchomości gruntów lub budynków niewykorzystywanych i niemogących być potencjalnie
wykorzystywanymi do prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie ze względu na posiadanie ich przez



przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest niezgodne z art. 64 ust. 1, art. 31
ust. 3 oraz art. 84 Konstytucji RP.
Zastosowane w art. 1a ust. 1 pkt 3 PodLokU kryterium „posiadania gruntu przez przedsiębiorcę” nie realizuje
wyłącznie celu fiskalnego, przez co prowadzi do nieuzasadnionego konstytucyjnie naruszenia prawa do własności.
Jednocześnie Trybunał uznał, że zaskarżonej regulacji nie można uzasadnić ochroną interesu publicznego,
nieproporcjonalność ingerencji w konstytucyjne prawo własności wynika z braku precyzyjnych kryteriów, poza samym
posiadaniem nieruchomości przez przedsiębiorcę, pozwalających ustalić występowanie faktycznego lub
potencjalnego związku gruntu lub budynku z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Wyrok TK z 24.2.2021 r., SK 39/19,