Nie jest stanem wyższej konieczności związanym z usunięciem stanu zagrożenia, uzasadniającym dokonanie
przycinki drzew sytuacja, w której od momentu podjęcia decyzji o przycince drzewa do dnia jej wykonania
upływa 8 miesięcy. Ponadto stan wyższej konieczności musi wynikać z obiektywnego stanu rzeczy, a nie
subiektywnego przeświadczenia (odczucia) skarżącego.
Stan faktyczny
WSA w Gliwicach oddalił skargę Wspólnoty Mieszkaniowej na decyzję SKO w Częstochowie w przedmiocie kary
pieniężnej za zniszczenie drzew.
Postępowanie w sprawie zostało wszczęte w związku z telefoniczną interwencją mieszkańca z 7.11.2018 r.
dotycząca wykonywania cięć na drzewach. W związku z interwencją w tym samym dniu pracownicy organu I instancji
przeprowadzili wizję w terenie. Na miejscu pracownicy zastali osoby przeprowadzające cięcia w koronach drzew.
Właściciel firmy B dokonującej przycinki drzew oświadczył, że działa na zlecenie C. 28.11.2018 r. pracownicy organu
I instancji przeprowadzili kolejną wizję w terenie, podczas której dookreślili gatunki drzew oraz pomierzyli obwody na
wysokości 130 cm pnia. W terenie stwierdzono, że cięciom zostały poddane dwie lipy drobnolistne o obwodach: 161
cm i 142.
Kara za zniszczenie drzew
Prezydent Miasta wymierzył C administracyjną karę pieniężną w wysokości 18180 zł. za zniszczenie 2 lip
drobnolistnych
W wyniku rozpoznania odwołania SKO w Częstochowie uchyliło w całości decyzję i przekazało sprawę do
ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Stwierdziło, że w realiach rozpatrywanej sprawy nie zaistniał stan
wyższej konieczności. Natomiast konieczność przycięcia gałęzi drzew pojawiła się po raz pierwszy w 5.3.2018 r.,
a wykonanie nastąpiło 7.11.2028 r., zatem nie można mówić o bezpośrednim niebezpieczeństwie, skoro stan ten
trwał 8 miesięcy. Podniosło, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga uzupełnienia postępowania w znacznej części,
a także ustalenia w sposób jednoznaczny, kto wydał polecenie wycinki drzew.
Materiał dowodowy został uzupełniony przez organ I instancji i ponownie przeanalizowany. W toku postępowania
strony nie wykazały, że zlecenie wykonania cięcia drzew wynikało z konieczności usunięcia gałęzi obumarłych lub
nadłamanych, utrzymywania uformowanego kształtu korony drzewa lub wykonania specjalistycznego zabiegi celem
przywrócenia statyki drzewa. Organ I instancji stwierdził ponadto, że cięcia nie zostały wykonane zgodnie ze sztuką
dendrologiczną. Organ ustalił również, że wniosek dotyczący przycięcia wskazanych drzew został złożony na walnym
zgromadzeniu współwłaścicieli Wspólnoty Mieszkaniowej, który następnie został poddany głosowaniu 5.3.2018 r.
Organ I instancji wyjaśnił również, że w związku z możliwością zachowania żywotności wskazanych drzew
zastosowano art. 88 ust. 4 ustawy z 16.4.2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 55 ze zm.; dalej:
OchrPrzyrU).
Prezydent Miasta wymierzył skarżącej Wspólnocie administracyjną karę pieniężną w wysokości 18180 zł. za
zniszczenie 2 drzew.
W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca wyraziła niezadowolenie z rozstrzygnięcia. Stwierdziła, że decyzja nie
jest zasadna, bowiem to mieszkańcy bloku podkreślali konieczność wykonania prac dotyczących przycinki drzew.
Sama przycinkę wykonała profesjonalna firma, a karanie Wspólnoty jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami.
Wniosła o uchylenie decyzji w całości i odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub umorzenie postępowania
z uwagi na ukaranie podmiotu nie mającego uzasadnienia w przepisach albo uchylenie decyzji i przekazanie sprawy
do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.
SKO w Częstochowie tych argumentów nie podzieliło i utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta wymierzającą
Wspólnocie Mieszkaniowej administracyjną karę pieniężną w wysokości 18180 zł. za zniszczenie 2 lip drobnolistnych
o obwodach pnia 161 cm i 142 cm, zlokalizowanych na terenie nieruchomości.
WSA wskazał co następuje
Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy OchrPrzyrU oraz rozporządzenia Ministra
Środowiska 3.7.2017 r. w sprawie wysokości stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów (Dz.U. z 2017 r. poz. 1330).



Zgodnie z brzmieniem art. 88 ust. 1 OchrPrzyrU wójt, burmistrz lub prezydent miasta wymierza administracyjną karę
pieniężną za działania tam wskazane, związane m.in. z usunięciem lub zniszczeniem drzewa.
Kara, o której mowa w ust. 1, jest nakładana na posiadacza nieruchomości, albo właściciela urządzeń, o których
mowa w art. 49 § 1 KC, albo na inny podmiot, jeżeli działał bez zgody posiadacza nieruchomości (ust. 2). Uiszczenie
kary następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie wymierzenia kary stała się ostateczna (ust. 3).
Termin płatności kar wymierzonych na podstawie ust. 1 pkt 3 odracza się na okres 5 lat, jeżeli stopień zniszczenia
drzewa lub krzewu nie wyklucza zachowania jego żywotności (ust. 4). W przypadku, o którym mowa w ust. 4,
odroczenie terminu płatności kar wymierzonych za zniszczenie korony drzewa dotyczy 70 % wysokości kary (ust. 5).
Powyższy przepis jednoznacznie wskazuje, że istotne znaczenie ma to, z jakiego powodu rozważana jest
administracyjna kara pieniężna w odniesieniu do drzew, gdyż czym innym jest usunięcie drzewa, a czym innym jego
zniszczenie. W analizowanym stanie faktycznym bezspornie mamy do czynienia z karą pieniężną z tytułu zniszczenia
drzew, a nie ich usunięcia.
W art. 87a ust. 2 OchrPrzyrU wskazano, jakie prace w obrębie korony drzewa są dopuszczalne. W świetle więc tego
przepisu, nie mogą one prowadzić do usunięcia gałęzi w wymiarze przekraczającym 30 % korony, która rozwinęła się
w całym okresie rozwoju drzewa, chyba że mają na celu: usunięcie gałęzi obumarłych lub nadłamanych (pkt 1);
utrzymywanie uformowanego kształtu korony drzewa (pkt 2); wykonanie specjalistycznego zabiegu w celu
przywróceniu statyki drzewa (pkt 3). Równocześnie w art. 87a ust. 4 OchrPrzyrU ustawodawca postanowił, że
usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30 % korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa,
w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi uszkodzenie drzewa, a zatem podlega karze określonej w powołanym
art. 88 ust. 1 pkt 4 OchrPrzyrU.
Stan wyższej konieczności
Możliwość wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej została wyłączona w przypadkach, w których usunięcia albo
zniszczenia drzewa lub krzewu, albo uszkodzenia drzewa dokonano w okolicznościach uzasadnionych stanem
wyższej konieczności (art. 89 ust. 7 OchrPrzyrU).
Z zebranego materiału dowodowego wynika, iż w 7.11.2018 r. firma B dokonywała cięcia koron 2 drzew na zlecenie
Prezesa C. Z umowy zawartej 1.12.2010 r. pomiędzy Wspólnotą Mieszkaniową a firmą C wynika, iż zlecono
zarządzanie nieruchomością współwłaścielom wskazanej firmy (zarządcy). Jak wynika z protokołu z zebrania
właścicielskiego lokali we Wspólnocie Mieszkaniowej załączonego do pisma zarządcy z 24.4.2019 r. wynika, iż to na
tym zebraniu zgłoszono wniosek o przycięcie drzew. To zarządca ostatecznie zlecił wykonanie przycięcia drzew
firmie B.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym dominuje stanowisko, że kara za wycięcie drzew, (a także ich zniszczenie)
może być wymierzona właścicielowi lub posiadaczowi nieruchomości, gdy sam dokonał wycięcia drzew bez
zezwolenia, bądź zlecił dokonanie takiej wycinki osobie trzeciej albo też wiedział o zamiarze wycinki przez osobę
trzecią i godził się na taką ewentualność.
Fakt zniszczenia drzew jednoznacznie wynika z dokumentacji zdjęciowej. Trudno uznać, by pozbawienie drzew
koron – bo do tego sprowadzały się „przycięcia”, nie nosiły znamion jego zniszczenia, skoro przeczy temu brzmienie
art. 87a ust. 2 OchrPrzyrU. Przepis ten prowadzi do ogólnego wniosku, zgodnie z którym wykonywanie zabiegów
pielęgnacyjnych w obrębie korony drzewa w zakresie nieprzekraczającym 30% korony drzewa nie jest objęte
ograniczeniami. Natomiast każde działanie w większym zakresie jest możliwe tylko w przypadkach kazuistycznie
wymienionych w tym przepisie. Zgodnie z art. 87a ust. 5 OchrPrzyrU usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym
50% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w celu innym niż określony w ust. 2, stanowi
zniszczenie drzewa, które uzasadnia pociągnięcie do odpowiedzialności administracyjnej na podstawie art. 88 ust. 1
pkt 4 OchrPrzyrU.
W ocenie Sądu w sprawie tej nie zachodziły przesłanki uzasadniające odstąpienie od wymierzania skarżącej
administracyjnej kary pieniężnej za zniszczenie drzew, spowodowanej stanem wyższej konieczności.
W orzecznictwie przyjmuje się, że o stanie wyższej konieczności można mówić wyłącznie w odniesieniu do
czynników, których w normalnym stanie nie da się przewidzieć. Stan wyższej konieczności to zaistnienie nagłej,
niespodziewanej, niedającej się przewidzieć sytuacji, w której zniszczenie drzew jest jedyną możliwością usunięcia
lub odwrócenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu i życiu czy też mieniu. Dodatkowo należy
uwzględnić zasadę subsydiarności, zgodnie z którą nie było możliwe uniknięcie niebezpieczeństwa jak tylko przez
poświęcenie jakiegoś innego dobra. Dobro poświęcone zaś przedstawia wartość niższą od ratowanego (por. wyrok
NSA z 24.1.2020 r., II OSK 4004/19, 
).
Ustalenie, czy w konkretnej sprawie mamy do czynienia ze stanem wyżej konieczności ma istotne znaczenie
z punktu widzenia odpowiedzialności finansowej danego podmiotu za usunięcie drzewa.





W stanie faktycznym sprawy od wyrażenia zgody na przycięcie drzew do dnia wykonania przycinki minęło ponad 8
miesięcy.
Stosownie zatem do art. 88 ust. 1 pkt 3 OchrPrzyrU organ zobligowany był do wymierzenia skarżącej
administracyjnej kary pieniężnej za zniszczenie drzew.

Komentarz
WSA w Gliwicach zajął stanowisko w kwestii stanu wyższej konieczności na gruncie OchrPrzyrU. Przepisy sankcyjne
dotyczące wycinki albo przycięcia drzewa bez wymaganego prawem zezwolenia muszą być wykładane i stosowane
ściśle. W pewnych sytuacjach uzasadnione jest sięgnięcie po konstrukcję stanu wyższej konieczności, która to
instytucja omawianą odpowiedzialność administracyjną uchyla. Wyrok stanowi wykładnię przepisu art. 89 ust. 7
OchrPrzyrU.
Orzeczenie dotyczy też kwestii związanych z ustaleniem podmiotu podlegającemu odpowiedzialności
administracyjnej.
Podobne stanowisko WSA w Gliwicach zajął wcześniej w wyroku z 10.8.2020 r., II SA/Gl 416/20, 
.

Wyrok WSA w Gliwicach z 13.1.2021 r., II SA/Gl 1084/20,