Wybrane zmiany w przepisach o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego finansowanych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: zmiany przepisów, płatności bezpośrednie, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, geotagowane zdjęcia, elastyczność terminów, ARiMR
Ustawa o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego finansowanych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich przynosi istotne nowości. Nowelizacja przewiduje m.in. zmiany terminów składania wniosków oraz wprowadzenie możliwości wykorzystywania zdjęć geotagowanych w postępowaniach. Zmiany te wynikają z adaptacji prawa unijnego do praktyki krajowej, co ma przyczynić się do sprawniejszego procesu rozpatrywania wniosków o płatności bezpośrednie.
Na podpis Prezydenta oczekuje ustawa o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw. Przewiduje ona m.in. zmiany terminów składania wniosków o przyznanie płatności. Ustawa wprowadza ponadto możliwość wykorzystywania w postępowaniach dotyczących przyznania płatności bezpośrednich zdjęć geotagowanych, zawierających informacje o długości i szerokości geograficznej miejsca wykonania zdjęcia. • W szczególności zmiany przepisów ustawy z 5.2.2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1341 ze zm., dalej: PłWspBezpU) związane są ze zmianami prawa unijnego, zwłaszcza rozporządzenia wykonawczego Komisji 2021/540 z 26.3.2021 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 809/2014 w odniesieniu do niektórych obowiązków powiadamiania, kontroli na miejscu dotyczących wniosków o przyznanie pomocy związanej z produkcją zwierząt gospodarskich i wniosków o płatność w ramach środków wsparcia związanych z produkcją zwierzęcą oraz składania pojedyncego wniosku, wniosków o przyznanie pomocy lub wniosków o płatność (Dz.Urz. UE L z 2021 r. Nr 108, s. 15). • Nowelizacja umożliwia ponadto wykorzystanie zdjęć wykonanych i przesyłanych przez stronę postępowania z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (dalej: ARiMR), w tym zdjęć geotagowanych, w prowadzonych postępowaniach w sprawie o przyznanie płatności bezpośrednich, płatności niezwiązanej do tytoniu oraz w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020). Sprawniejsze rozpatrywanie wniosków Najważniejsze zmiany wynikają z przejęcia przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polskę, obowiązku ustalania ostatecznych terminów na składanie wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ponadto nowelizacja umożliwiła prezesowi ARiMR udostępnianie danych przestrzennych pochodzących z Systemu Identyfikacji Działek Rolnych oraz zintegrowanego systemu kontroli dla celów naukowo- badawczych, środowiskowych oraz statystycznych. Ustawa wprowadza także możliwości składania drogą elektroniczną wniosków o wybór operacji oraz innych dokumentów w postępowaniach w sprawie wyboru tych operacji przez partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (KSOW). Sam proces rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy, pomocy technicznej oraz o wybór operacji partnerów KSOW został także usprawniony. Terminy składania wniosków o płatności bezpośrednie Komisja Europejska uznała, że państwa członkowskie powinny zyskać większą elastyczność w zakresie ustalania terminów, w których pojedynczy wniosek, wnioski o przyznanie pomocy lub wnioski o płatność mogły być składane. Terminy te przypadały dotychczas nie później niż na dzień 15 maja każdego roku kalendarzowego. Ponadto 31 maja danego roku kalendarzowego mijał termin zgłaszania zmian dotyczących użytkowania lub systemu płatności bezpośrednich lub środków rozwoju obszarów wiejskich odnośnie do poszczególnych działek rolnych lub odnośnie do uprawnień do płatności zadeklarowanych w pojedynczym wniosku. Zmiany przepisów unijnych, które pociągnęły za sobą zmiany w ustawie o PłWspBezpU, mają zapewnić większą elastyczność w ustalaniu tych terminów, tak aby każde z państw członkowskich mogło uwzględnić specyficzne warunki, jakie u nich panują, w szczególności te dotyczące klimatu i pogody. W związku z powyższym w Polsce, zgodnie z art. 21 ust. 1 PłWspBezpU termin, w jakim można składać wspomniane wnioski określono od 15 marca do 15 maja danego roku kalendarzowego. Wnioski dotyczące zmian związanych z użytkowaniem działek rolnych można zgłaszać do 31 maja każdego roku kalendarzowego. Warto podkreślić, że ustawodawca wprowadził do PłWspBezpU przepisy, zgodnie z którymi termin dotyczący zgłaszania zmian do wniosku jest terminem niepodlegającym przywróceniu. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi może w drodze rozporządzenia wydłużyć wspomniane terminy składania wniosków lub zgłaszania zmian we wnioskach. Wydłużenie terminu może nastąpić w sytuacji wystąpienia na terenie Polski wydarzeń lub sytuacji uniemożliwiających rolnikom złożenie wniosków lub zmian do tych wniosków w terminie wynikającym z PłWspBezpU. Chodzi tutaj m.in. o sytuacje związane z trudnymi warunkami pogodowymi. Wykorzystanie geotagowanych zdjęć w postępowaniach o przyznanie płatności bezpośrednich Nowością jest uwzględnienie w przepisach możliwości wykorzystania zdjęć wykonanych i przesyłanych przez stronę postępowania o przyznanie płatności z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w tym zdjęć geotagowanych. Zdjęcia geotagowane to szczególny rodzaj fotografii, zawierający informacje o długości i szerokości geograficznej miejsca wykonania zdjęcia, ustalone na podstawie dostępnych systemów pozycjonowania satelitarnego. Zdjęcia geotagowane będą stanowiły zatem dokument urzędowy zgodnie z art. 76 § 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.). Dzięki omawianej nowelizacji zdjęcia przesyłane przez specjalną aplikację ARiMR będą mogły być wykorzystywane jako dowody w sprawie. Na ich podstawie będzie możliwe m.in. rozstrzygnięcie kwestii związanych z potwierdzeniem lub też zanegowaniem deklaracji rolnika czy faktu wypełnienia zobowiązań wynikających z ubiegania się o płatności.
Nowe przepisy umożliwią większą elastyczność państw członkowskich UE w ustalaniu terminów składania wniosków. W Polsce termin na składanie wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich został określony od 15 marca do 15 maja danego roku. Wprowadzone zmiany mają usprawnić proces składania wniosków oraz umożliwić wykorzystanie geotagowanych zdjęć jako dokumentów urzędowych.