W przypadku wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji administracyjnej na podstawie art. 9 GospNierU,
wniosek o wstrzymanie wykonania tej decyzji złożony w trybie art. 61 § 3 PostAdmU staje się
bezprzedmiotowy, zaś postępowanie wywołane rozpatrywanym wnioskiem podlega umorzeniu - stwierdził
Naczelny Sąd Administracyjny.
Postępowanie przez Sądem pierwszej instancji
Wyrokiem z 1.7.2020 r., II SA/Kr 94/20, 
, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę M.B.
(dalej: Skarżąca kasacyjnie) na decyzję Wojewody z listopada 2019 r. w przedmiocie wywłaszczenia i ustalenia
odszkodowania.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu pierwszej instancji wywiodła Skarżąca kasacyjnie reprezentowana przez
profesjonalnego pełnomocnika procesowego. W skardze kasacyjnej zawarty został wniosek o wstrzymanie
wykonania decyzji organu pierwszej instancji i organu drugiej instancji do czasu wydania orzeczenia w sprawie.
Przedmiotowy wniosek uzasadniono faktem, że wykonanie decyzji organów obu instancji spowoduje nieodwracalne
skutki dla Skarżącej kasacyjnie, a ponadto, w razie uwzględnienia skargi Skarżącej kasacyjnie, przywrócenie stanu
pierwotnego będzie trudne lub wręcz niemożliwe.
Stanowisko NSA
NSA wskazał, iż zgodnie z art. 61 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej: PostAdmU), wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji możliwe jest
wówczas, gdy zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub trudnych do odwrócenia
skutków. Mając na uwadze treść tego przepisu, NSA podkreślił, że nie chodzi przy tym o jakiekolwiek skutki
i jakąkolwiek szkodę, ale o szkodę i skutki kwalifikowane, tzn. przekraczające normalne następstwa związane
z wykonywaniem aktu. NSA w uchwale składu 7 Sędziów NSA z 16.4.2007 r., I GPS 1/07, 
 przyjął, że na
podstawie powołanego przepisu dopuszczalne jest wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu także
w postępowaniu kasacyjnym, wszczętym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku oddalającego skargę.
Pogląd ten w pełni akceptuje zarówno doktryna, jak i orzecznictwo.
Przenosząc powyższe na grunt stanu faktycznego zaistniałego w rozpatrywanej sprawie, NSA wskazał, że decyzją
administracyjną z listopada 2019 r. Wojewoda (organ odwoławczy) utrzymał w mocy - na podstawie art. 138 § 1 pkt 1
ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735) - decyzję Prezydenta
Miasta (organ pierwszej instancji) z lipca 2019 r. Skarżąca kasacyjnie nie zwróciła uwagi, że postanowieniem ze
stycznia 2020 r. Wojewoda - na podstawie art. 9 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U.
z 2020 poz. 1990, dalej: GospNierU), w związku z wniesieniem przez Skarżącą kasacyjnie skargi do WSA
w Krakowie na decyzję Wojewody z listopada 2019 r. - wstrzymał z urzędu wykonanie zaskarżonej decyzji Wojewody
do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd administracyjny (wspomniane postanowienie znajduje się w aktach
administracyjnych sprawy). Okoliczność ta ma istotne znaczenie w rozpatrywanej sprawie. Skoro bowiem organ
wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji na podstawie art. 9 GospNierU, będącym autonomiczną regulacją
wstrzymania wykonania decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, to wniosek Skarżącej kasacyjnie o wstrzymanie
wykonania decyzji organów obu instancji był bezprzedmiotowy, zaś postępowanie wywołane rozpatrywanym
wnioskiem winno zostać umorzone (postanowienie NSA z 22.11.2016 r. I OZ 1325/16, 
).
Mając powyższe na uwadze NSA - na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 w zw. z art. 61 § 3 PostAdmU i art. 9 GospNierU -
postanawił umorzyć postępowanie o wstrzymanie wykonania decyzji organów obu instancji, tj.: zaskarżonej decyzji
i poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta z lipca 2019 r.

Komentarz
W stanie faktycznym zaistniałym w sprawie rozpatrywanej przez NSA mamy do czynienia z bezprzedmiotowością
postępowania z wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji administracyjnej skutkującą koniecznością
umorzenia przedmiotowego postępowania. Sytuacja ta zaistniała w związku z uprzednim wstrzymaniem wykonania
zaskarżonej decyzji w oparciu o inną niż art. 61 § 3 PostAdmU podstawę prawną, tj. art. 9 GospNierU. Istotną różnicą
pomiędzy ww. przepisami jest to, że ochrona tymczasowa, o której mowa w art. 61 § 3 PostAdmU przyznawana jest
jedynie na odpowiednio uzasadniony wniosek, po spełnieniu ustawowych przesłanek, zaś w przypadku art. 9
GospNierU organ, który wydał decyzję działa z urzędu, zatem bez jakiejkolwiek inicjatywy strony postępowania.
Ponadto wydanie postanowienia na tej podstawie nie jest zależne od spełnienia jakichkolwiek przesłanek.



Do umorzenia postępowania w sprawie dochodzi w sytuacji, gdy wystąpi przeszkoda procesowa o charakterze
trwałym, która uniemożliwia jego dalsze prowadzenie. Przesłanki umorzenia postępowania zostały wskazane w art.
161 § 1 pkt 3 PostAdmU, będącym podstawą prawną wydania analizowanego rozstrzygnięcia NSA. Należą do nich:
po pierwsze skuteczne cofnięcie skargi przez skarżącego, po drugie - śmierć strony postępowania (jeżeli przedmiot
postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego), po trzecie -
bezprzedmiotowość postępowania z innych przyczyn. Z zaistnieniem ostatniej z wymienionych okoliczności mamy do
czynienia wówczas gdy zabraknie jednego z elementów statuujących stosunek administracyjnoprawny określonej
strony, np. przedmiotu zaskarżenia (na skutek zmiany aktu w wyniku autokontroli; postanowienie WSA w Lublinie
z 25.11.2015 r., III SAB/Lu 31/15, 
). Rozstrzygnięcie to zapada w formie postanowienia.
Jeśli zaś chodzi o skutki takiego rozstrzygnięcia (umorzenia postępowania), to należy wskazać, że polega ono po
pierwsze na przerwaniu postępowania, po drugie - uchyleniu wszystkich dokonanych w nim dotychczas czynności,
po trzecie - rozstrzygnięciu o braku dalszego prowadzenia tego postępowania. Przedmiotowe postanowienie (o
umorzeniu postępowania) jest orzeczeniem kończącym postępowanie sądowoadministracyjne, choć nie
rozstrzygającym o istocie sprawy (postanowienia NSA z 2.8.2014 r., II GSK 82/14, 
). Rozstrzygnięcie o takim
charakterze zapadło w stanie faktycznym rozstrzyganym przez NSA w analizowanej sprawie.

Postanowienie NSA z 25.3.2021 r. I OSK 411/21