Wydając nowy dokument prawa jazdy nie można zmieniać ważności uprawnień do kierowania pojazdami
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: prawo jazdy, ważność uprawnień, dokument prawa jazdy, decyzja administracyjna, wymiana prawa jazdy, termin ważności, kategorie prawa jazdy
W publikacji omawia się sytuację, w której wydanie nowego prawa jazdy nie wiąże się z możliwością zmiany ważności uprawnień do kierowania pojazdami. Przedstawiono przypadek, w którym starosta odmówił modyfikacji terminu ważności uprawnień kategorii AM, A1, A2, A, B1 i B, co zostało potwierdzone przez WSA w Kielcach. Skarżący kwestionował decyzję starosty, jednak sąd uznał, że wpis dotyczący terminu ważności nie jest elementem decyzji administracyjnej.
Wpis dotyczący terminu ważności nie jest elementem decyzji administracyjnej. Wymiana prawa jazdy nie wpływa na zakres posiadanych uprawnień i obowiązków wnioskodawcy Stan faktyczny P.W. zwrócił się do Starosty o wydanie prawa jazdy kat. B E. Do wniosku dołączył m.in. orzeczenie lekarskie nr 57/2020 wystawione 11.8.2020 r. na kategorie: AM, A1, A2, A, B1, B, B E, T, wydane na podstawie art. 75 ust. 1 pkt 1 ustawy z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1268 ze zm.; dalej: KierujPojU20) oraz kserokopię dotychczasowego prawa jazdy kat. AB z 4.6.2007 r. ważnego bezterminowo. Po zdanym egzaminie Starosta podjął decyzję o wydaniu P.W. prawa jazdy kat. AM/A1/A2/A/B1/B/BE/T ważnego do 11.8.2035 r. Decyzja została wydana w związku z podwyższeniem kwalifikacji do kierowania pojazdami przez P.W. o kategorię BE. Strona nie wniosła odwołania, ale w 12.2020 r. P.W. przesłał „wezwanie do sprostowania dokumentu” oraz o przywrócenie terminu do odwołania. W związku z ww. wnioskami starosta wydał postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do odwołania od jego decyzji oraz postanowienie o odmowie sprostowania wydanego dokumentu prawa jazdy. Na to postanowienia P.W. złożył zażalenie i wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji do SKO, które postanowieniem z 8.2.2021 r. uchyliło zaskarżone postanowienie i umorzyło postępowanie pierwszej instancji (dot. postanowienia o odmowie sprostowania wydanego dokumentu prawa jazdy), a postanowieniem z 19.2.2021 r. stwierdziło nieważność postanowienia. Z kolei postanowieniem z 25.2.2021 r. organ ten odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Starosty. P.W. złożył skargę na czynność Starosty polegającą na wydaniu nowego dokumentu prawa jazdy niezgodnie ze złożonym wnioskiem. Uwzględnienie skargi przez WSA WSA w Kielcach po rozpoznaniu sprawy ze skargi P.W. na czynność Starosty w przedmiocie wpisania terminów ważności uprawnień do kierowania pojazdami w dokumencie prawa jazdy stwierdził bezskuteczność zaskarżonej czynności, tj. wpisu daty ważności uprawnień kategorii AM, A1, A2, A, B1, B w dokumencie prawa jazdy. Sąd ocenił, że kwestionowana przez skarżącego czynność wpisania daty ważności kategorii AM, A1, A2, A, B1 i B prawa jazdy nie stanowi elementu rozstrzygnięcia zawartego w wydanej, zgodnie z jego wnioskiem decyzji administracyjnej (nadającej uprawnienia kategorii BE i T), lecz stanowi wyłącznie czynność materialno-techniczną dotyczącą wpisu do prawa jazdy daty ważności uprawnień kategorii prawa jazdy AM, A1, A2, A, B1 i B. Wpis dotyczący kwestionowanego terminu ważności nie jest elementem decyzji administracyjnej. Przedmiotem kontroli jest czynność materialno-techniczna starosty dotycząca wpisu do prawa jazdy daty ważności uprawnień do kierowania pojazdami kategorii AM, A1, A2, A, B1 i B. Wpisu takiego dokonano w dokumencie prawa jazdy. Jako datę ważności uprawnień do kierowania pojazdami wpisano datę 11.8.2035 r. Datę tę wpisano również w zakresie nowych uprawnień do kierowania pojazdami, co nie jest kwestionowane przez skarżącego i nie zostało objęte zakresem wniesionej przez niego skargi. Jak wynika z akt administracyjnych skarżący złożył wniosek o wydanie prawa jazdy kategorii BE. Po jego rozpatrzeniu decyzją z 16.10.2020 r. przyznano skarżącemu uprawnienia tej kategorii. Przyznanie nowego uprawnienia wygenerowało po stronie starosty obowiązek wymiany posiadanego przez skarżącego dokumentu prawa jazdy. Na podstawie art. 18 ust. 2 KierujPojU20 taka wymiana dokumentu prawa jazdy dokonywana jest poprzez wydanie nowego dokumentu prawa jazdy. W zakresie, w jakim nie dotyczy to przyznania nowych uprawnień kategorii, tj. w niniejszej sprawie kategorii AM, A1, A2, A, B1 i B, dokonana w tym trybie wymiana prawa jazdy nie wpływa na zakres posiadanych uprawnień i obowiązków wnioskodawcy. Przed złożeniem wniosku w poprzednim dokumencie prawa jazdy skarżącego uwidocznione było bowiem posiadanie przez skarżącego uprawnień kategorii A i B, nabytych odpowiednio 4.6.2007 r. i 24.7.1992 r., bezterminowo. Zatem nowy dokument winien w istocie jedynie powtórzyć zapisy zawarte w poprzednio posiadanym dokumencie prawa jazdy. Dokonana w omawianym tutaj trybie wymiana prawa jazdy, za wyjątkiem bezspornego potwierdzenia nabycia uprawnień nowej kategorii, nie wpływa bowiem w żaden sposób na zakres posiadanych już na podstawie uprzednich decyzji uprawnień oraz obowiązków skarżącego. Prawo jazdy Pojęcie „prawo jazdy” jest używane w przepisach prawa w 2 znaczeniach. W pierwszym znaczeniu, jest rozumiane jako uprawnienie do prowadzenia pojazdów mechanicznych określonego rodzaju. Natomiast w drugim znaczeniu jest używane na określenie dokumentu urzędowego potwierdzającego, posiadanie przez daną osobę uprawnienia do prowadzenia pojazdów wskazanych w nim kategorii. W tym znaczeniu prawo jazdy stanowi urzędowy dowód posiadania przez oznaczoną w jego treści osobę fizyczną uprawnień do kierowania pojazdami. Z tego względu organ dokonując na podstawie art. 18 ust. 2 KierujPojU20 czynności materialno-technicznej wydania nowego prawa jazdy, może dokonać zmian wpisów w dokumencie jedynie w zakresie określonym treścią złożonego wniosku. W konsekwencji skutkiem takiej czynności organu nie może być, wykraczające poza wniosek, powstanie, odjęcie lub czasowe ograniczenie jakichkolwiek uprawnień osoby wnioskującej o wymianę dokumentu prawa jazdy. Art. 18 KierujPojU20 nie daje zatem podstaw do przyjęcia, że w ramach wymiany prawa jazdy w celu zmiany danych (dodanie nowych, uzyskanych uprawnień) właściwy organ uzyskał kompetencję do weryfikacji posiadanych już przez wnioskodawcę uprawnień do kierowania pojazdami. Zgodnie z procedurą określoną powyższym przepisem organ powinien wydać osobie uprawnionej do kierowania pojazdami nowy dokument z uaktualnionymi danymi objętymi zmianą. Zatem powyższa regulacja ma na celu zapewnienie aktualności danych ujętych w dokumencie prawa jazdy tak, aby nie było jakichkolwiek wątpliwości co do tego, jakie konkretnie uprawnienia do kierowania pojazdami posiada określona osoba. Nowo wydany dokument, o jakim mowa w art. 18 ust. 2 pkt 2 KierujPojU20, udostępniany osobie wnioskującej o jego wydanie z powodu zmiany stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w nim zawartych, powinien więc poza uzasadnioną zmianą (czyli wynikająca ze złożonego wniosku) jedynie powtarzać zapisy zawarte w dokumencie poprzednim – pierwotnym z uwzględnieniem zakresu uprawnień wynikających z przyjętych przez ustawodawcę kategorii prawa jazdy, zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 KierujPojU20. Data ważności prawa jazdy i data ważności uprawnienia Sąd uznał, że nie można uznać za prawidłowe stanowiska organu stwierdzającego, że ograniczenie terminu ważności uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, B1 i B wynika z orzeczenia lekarskiego wystawionego 11.8.2020 r., w którym skarżącemu wyznaczono datę kolejnego badania na dzień 11.8.2035 r. dla wszystkich wskazanych kategorii. Po pierwsze, wskazać należy, że podstawą prawną orzeczenia lekarskiego był art. 75 ust. 1 pkt 1 KierujPojU20, który stanowi, że badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami podlega osoba ubiegająca się o uzyskanie uprawnień do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub uprawnienia do kierowania tramwajem. Organ nieprawidłowo uznał zatem, że skoro z przedstawionego orzeczenia lekarskiego, które skarżący zobowiązany był złożyć z uwagi na rozszerzenie uprawnień o kategorię B E, wynikało, że termin następnych badań określony został na 11.8.2035 r., to jako datę ważności uprawnień również w zakresie kat. AM, A1, A2, A, B1 i B należało wpisać datę z tego orzeczenia. Po drugie ww. orzeczenie lekarskie pozostaje w sprzeczności z orzeczeniami lekarskimi poprzedzającym nadanie uprawnień kat. A i B. Po trzecie, skarżący nie był w zakresie posiadanych już uprawnień kat. A i B skierowany do przeprowadzenia badań lekarskich. Skarżący nie ubiegał się o dokonanie wpisu potwierdzającego już posiadane uprawnienia. Ponadto działanie takie jest niezgodne z treścią § 29 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 24.2.2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U. z 2016 r., poz. 231 ze zm.; dalej: WydDokKierPojR), stosownie do której w przypadku osób, posiadających w dniu wejścia w życie ustawy uprawniania do kierowania pojazdami, których data ważności nie była ograniczona orzeczeniem lekarskim lub orzeczeniem psychologicznym, w pozycji „data ważności uprawnienia” umieszcza się symbol „-” jako informację, że dana kategoria prawa jazdy jest ważna bezterminowo. Zauważyć przy tym należy, że § 29 WydDokKierPojR wyraźnie rozróżnia pojęcie „data ważności prawa jazdy” od pojęcia „data ważności uprawnienia”. O ważności prawa jazdy mówi § 29 ust. 2 WydDokKierPojR, według którego w przypadku osób, o których mowa w § 29 ust. 1 WydDokKierPojR, data ważności prawa jazdy, o której mowa § 10 ust. 3 pkt 4 lit. a, nie może być dłuższa niż 15 lat. W tym drugim przypadku nie chodzi o oznaczenie daty ważności prawa jazdy w znaczeniu podania daty wskazującej kres ważności przysługujących stronie praw podmiotowych lecz wyłącznie o ważność samego dokumentu prawa jazdy – jako dokumentu urzędowego, który jedynie potwierdza posiadanie przez określoną osobę uprawnienia. Na blankiecie prawa jazdy ujawnieniu winny podlegać odrębnie – data ważności dokumentu prawa jazdy oraz data ważności samego uprawnienia do kierowania pojazdami. Komentarz Omawiane orzeczenie odnosi się do wykładni przepisów dokonanej już w 2013 r. przez TK (Wyrok TK z 12.12.2013 r., K 5/13, ), a odnoszącej się do problemu nabycia uprawnień do kierowania pojazdami w związku ze zmianami prawa w zakresie terminowych praw jazdy. Sąd wyraźnie wskazał, że jedno to ważność samego dokumentu prawa jazdy, a drugie to ważność nabytych uprawnień. Wymiana dokumentu nie ma i nie może mieć związku z weryfikacją nabytych już wcześniej uprawnień. Wyrok WSA w Kielcach z 6.5.2021 r., I SA/Ke 158/21
Wnioskodawca skarżył decyzję starosty o braku zmiany terminu ważności uprawnień w nowym dokumencie prawa jazdy. Sąd stwierdził, że wymiana prawa jazdy nie ma wpływu na zakres posiadanych uprawnień, a wpis dotyczący terminu ważności nie jest elementem decyzji administracyjnej. Orzeczenie to potwierdza, że organ wydający nowe prawo jazdy nie ma kompetencji do zmiany istniejących uprawnień.