Przepisy ustawy z 30.3.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2021 r. poz. 694, dalej: ZmAkcyzaU21) weszły w życie 1.7.2021 r. Przy całej swojej obszerności, sporo zmian
dotyczy zasad opodatkowania akcyzą samochodów osobowych. Pojawiły się w szczególności nowe
zdarzenia podlegające akcyzie. Wbrew pozorom, rozszerzenie zakresu opodatkowania może w pewnych
przypadkach okazać się korzystne.
Zgodnie z art. 100 ust. 1 pkt 3 oraz art. 100 ust. 2 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r.
poz. 722 ze zm.; dalej: AkcyzU), opodatkowaniu akcyzą podlega pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu
osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym. A także sprzedaż na
terytorium kraju niezarejestrowanego samochodu osobowego następująca po takiej sprzedaży, jeżeli wcześniej
akcyza nie została zapłacona w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo
postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony. Ww. przepisy mają zapobiegać sytuacji,
w której z pewnych względów akcyza „ucieknie” na pierwszym etapie wprowadzenia samochodu „do konsumpcji”.
Życie, jak to życie, przynosi jednak szereg niespodzianek. Okazuje się, że ww. zasady nie obejmują wszystkich
możliwych scenariuszy związanych z nabyciem auta. Luki w przepisach mogą zaś okazać się kosztowne. I nie chodzi
tylko o kwestie podatkowe. Ustawodawca jednak reaguje i niektóre z tych luk zasypuje. Dobrą ilustracją takiego
przypadku będzie historia pewnego nabywcy pewnego samochodu osobowego. Nazwijmy go dla celów niniejszego
opracowania panem Markiem.
Czego dotyczyła sprawa
Pan Marek nabył samochód osobowy od handlarza trudniącego się zawodowo sprowadzaniem samochodów
z zagranicy. Handlarz wystawił panu Markowi fakturę VAT marża i zapewnił zarazem (i to w obecności świadków!),
że uiścił z tytułu WNT samochodu podatek akcyzowy i złożył stosowną deklarację. Pan Marek dość długo musiał się
jednak o to potwierdzenie dopominać. Nie było mu to zupełnie w smak przede wszystkim dlatego, że zgodnie z art.
72 ust. 1 pkt 6a ustawy z 20.6.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450; dalej: PrDrog) bez
potwierdzenia zapłaty akcyzy nie da się samochodu zarejestrować.
I wtedy się zaczęło.
Handlarz zasypał pana Marka mało przekonującymi wymówkami (późna godzina transakcji, opóźnione otrzymanie
potwierdzenia zapłaty, pozostawienie dokumentu potwierdzającego zapłatę podatku w biurze itp.). Nie będzie wielkim
zaskoczeniem, że handlarz najzwyczajniej w świecie wprowadził pana Marka w błąd, oszukał go. Wszczęte zostało
w związku z powyższym postępowanie karne. Ale handlarz zapadł się pod ziemię. Przez co również postępowanie
egzekucyjne względem handlarza pozostaje bezskuteczne.
Panu Markowi pozostał zaś w garażu samochód. Marne to jednak pocieszenie, skoro jako prawowity właściciel nie
może on samochodu zarejestrować. Właśnie z uwagi na brak zaświadczenia o zapłacie podatku akcyzowego.
W takim wypadku panu Markowi pozostaje więc jedno właściwie wyjście: sprzedaż pojazdu nabytego od
nierzetelnego sprzedawcy podczas niefortunnej transakcji. Problem w tym, że taka sprzedaż… może również
podlegać akcyzie. Pan Marek postanowił jednak upewnić się co do konsekwencji podatkowych zadając pytanie
Dyrektorowi KIS.
Stanowisko organu
Wydając interpretację indywidualną z 26.1.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.223.2020.2.JS, 
, Dyrektor KIS zajął
stanowisko względem pana Marka przychylne. Uznał bowiem, że kwota akcyzy została zadeklarowana przez
handlarza dokonującego WNT, który to w dalszej kolejności dokonał zbycia pojazdu na rzecz pana Marka. A skoro
tak, to na określonym i znanym organom podatkowym podmiocie (handlarzu) ciąży już obowiązek podatkowy oraz
zobowiązanie podatkowe z tego tytułu oraz zadeklarowana została należna akcyza. Zatem nie ma w sprawie
zastosowania art. 100 ust. 2 AkcyzU. Ten odnośnie opodatkowania akcyzą dalszej sprzedaży następującej po
pierwszej sprzedaży.
W związku z powyższym, pan Marek nie jest zobowiązany do uiszczenia podatku akcyzowego w wysokości kwoty
zadeklarowanej przez sprzedawcę. Nie jest on bowiem podatnikiem zobowiązanym do uiszczenia akcyzy od
przedmiotowego samochodu osobowego. Te trafne skądinąd wnioski organ wywiódł z „kaskadowości” konstrukcji




akcyzy, zgodnie z którą jeśli raz powstanie obowiązek zapłaty podatku to nie powinien on powstawać na kolejnych
etapach obrotu (jednofazowość akcyzy dotyczy także samochodów osobowych zgodnie z art. 100 ust. 3 AkcyzU).
Nie zmienia to faktu, że pan Marek nadal nie może zarejestrować samochodu! Brak konieczności zapłaty akcyzy przy
sprzedaży to pocieszenie dość marne. Zwłaszcza, że pan Marek chciał samochodem jeździć na wakacje (bo tak
w ogóle w sprawie chodziło o tzw. kampera) a nie jeździć po urzędach skarbowych.

Komentarz
Aby zapobiegać tego rodzaju patowym sytuacjom, ustawodawca wprowadził od 1.7.2021 r. art. 100 ust. 1a pkt 2
AkcyzU. Zgodnie z tym przepisem, akcyzie podlega także nabycie lub posiadanie samochodu osobowego
niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej
czynności podlegającej opodatkowaniu albo w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo
postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony. Chodzi więc właśnie o sytuacje, w których
nabywca pojazdu nie jest w stanie przedstawić potwierdzenia zapłaty akcyzy przy rejestracji pojazdu zgodnie
z PrDrog.
Obowiązek podatkowy powstaje wówczas z dniem nabycia pojazdu lub wejścia w jego posiadanie. Podstawą
opodatkowania jest zaś średnia wartość rynkowa pojazdu. Stawki akcyzy są standardowe zgodnie z art. 105 AkcyzU.
Podatnik składa zaś drogą elektroniczną (ale też z możliwością papierowej formy dla konsumentów) deklarację
uproszczoną w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz płaci akcyzę w ciągu 30 dni – nie
później niż w dniu rejestracji.
Zgodnie z uzasadnieniem do ZmAkcyzaU21, dotychczasowe przepisy negatywnie wpływały na sytuację podmiotów
takich jak nasz pan Marek. I trudno z takim stanowiskiem się nie zgodzić. Niemniej, sam projektodawca zauważa
także, że objęcie opodatkowaniem akcyzą czynności nabycia lub posiadania samochodu osobowego w ww. sytuacji
przyczyni się również do wyeliminowania realnego zagrożenia związanego z unikaniem opodatkowania samochodów
osobowych. Chodzi więc o dalsze uszczelnienie systemu opodatkowania akcyzą samochodów osobowych. Inne
przykłady uszczelnienia można odnaleźć chociażby w samej ZmAkcyzaU21. Chodzi m.in. o art. 100 ust. 1a pkt 1
AkcyzU, zgodnie z którym przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również dokonanie w pojeździe innym niż
samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian
konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy. O tej propozycji głośno zrobiło się
zwłaszcza w kontekście kamperów (ale na potrzeby niniejszego opracowania już tych dwóch kwestii nie ma co
mieszać).
Opisywana interpretacja została wydana w oparciu o założenie, że nieuczciwy handlarz zadeklarował akcyzę, a może
nawet ją zapłacił. Brak jedynie stosownego potwierdzenia tych faktów. To oczywiście założenie dość optymistyczne,
bowiem być może wcale nie doszło do zapłaty akcyzy. Handlarz uwzględnił akcyzę w cenie i zniknął, rozpłynął się jak
cień. Gdyby zaś okazało się, że akcyza nie została przez nieuczciwego handlarza zadeklarowana, sprzedaż
samochodu powinna podlegać akcyzie. Niewątpliwym plusem nowych rozwiązań prawnych jest więc możliwość
„zatrzymania” samochodu w rękach nabywcy i swoista sanacja stanu uniemożliwiającego dokonanie rejestracji auta.
W przeciwnym wypadku, niefortunny nabywca doświadczyłby niezwykle niefortunnego obrotu spraw: miał być
właścicielem samochodu, a stał się podatnikiem akcyzy – a samochodu brak.
Pytanie tylko, czy organy podatkowe nie będą korzystać z nowych regulacji także w innych wypadkach. np. gdy
sprowadzony do Polski samochód został uznany przez importera jako ciężarowy (bo np. nie ma dywaników i tylnej
kanapy) ale względem posiadacza organy wyciągną odmienne wnioski. Czego nie można wykluczyć, skoro
w procesie rejestracji pojazdu składa się także potwierdzenie braku obowiązku zapłaty akcyzy.

Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26.1.2021 r., 0111-KDIB3-3.4013.223.2020.2.JS,