Wpis do ewidencji prowadzonej przez komendanta wojewódzkiego Policji podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: ewidencja, komendant Policji, skarga administracyjna, kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, punkty karne, prawo jazdy, postępowanie sądowe, NSA, rozdzielność kompetencji, zaskarżenie do WSA
Wpis do ewidencji prowadzonej przez komendanta wojewódzkiego Policji podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Publikacja omawia decyzje dotyczące skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami oraz interpretacje przepisów prawa drogowego. Rozstrzygnięcia sądowe dotyczące liczby punktów karnych oraz skuteczności szkolenia dodatkowego są analizowane pod kątem kompetencji organów i zgodności z przepisami.
Wpis do ewidencji prowadzonej przez komendanta wojewódzkiego Policji stanowi czynność materialną, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU, a zatem przysługuje od niej prawo wniesienia skargi do WSA, kwestie te podlegają wobec tego odrębnej kontroli sądowej. W konsekwencji w postępowaniu o skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji starosta nie jest uprawniony do ustalania, czy liczba punktów podana w zawiadomieniu przez komendanta Policji została ustalona prawidłowo, a tym bardziej do obniżania liczby punktów. Stan faktyczny NSA oddalił skargę kasacyjną R.M. od wyroku WSA w Poznaniu z 4.7.2018 r., II SA/Po 304/18, w sprawie ze skargi R.M. na decyzję SKO w przedmiocie skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami. W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wyjaśnił, że postępowanie w sprawie zostało wszczęte na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji (dalej: KWP) z 12.10.2012 r., w związku z przekroczeniem przez skarżącego limitu punktów karnych, albowiem skarżący otrzymał łącznie 25 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Decyzją z 11.2013 r. Starosta skierował skarżącego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami w zakresie prawa jazdy kategorii A i B oraz nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Podstawą prawną decyzji był przepis art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z 20.6.1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137, aktualnie: t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450 ze zm., dalej: PrDrog) oraz art. 49 ust. 1 pkt 2 ustawy z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151 ze zm., aktualnie: t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1212, dalej: KierujPojU), a także art. 108 § 1 KPA. Rozstrzygnięcie to zostało utrzymane w mocy decyzją SKO. W uzasadnieniu Kolegium wyjaśniło, że skarżący w okresie od 8.1.2012 r. do 10.10.2012 r. wielokrotnie naruszał przepisy ruchu drogowego, otrzymując z tego tytułu łącznie 25 punktów karnych. Bez znaczenia była okoliczność, że przed udaniem się na dodatkowe szkolenie, w ewidencji nie zostało jeszcze odnotowane 10 punktów karnych za wykroczenie, jakiego skarżący dopuścił się w 10.10.2012 r. Nie było bowiem możliwości zmniejszenie liczby punktów wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła lub przekroczyłaby 24, zgodnie z § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 25.4.2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 488, dalej: rozporządzenie, dziś już nieobowiązujące). Sąd I instancji ocenił, że skarga na decyzję Kolegium nie jest zasadna. W skardze kasacyjnej skarżący zaskarżył wyrok Sądu I instancji w całości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Poznaniu. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że skarżący mając informację o istnieniu możliwości zmniejszenia liczby punktów karnych w wyniku odbycia dodatkowego szkolenia, przewidzianego przepisem art. 130 ust. 3 PrDrog, zgłosił gotowość jego odbycia, które ostatecznie odbył 11.10.2012 r. Jako, że skarżący miał świadomość tego, iż do skutecznego odbycia szkolenia dodatkowego i odpowiedniego zmniejszenia liczby punktów karnych konieczne jest, aby w dniu odbycia szkolenia nie przekroczyć liczby 24 punktów karnych, a jednocześnie w dniu 10.10.2012 r. w godzinach popołudniowych w miejscowości L. został ukarany mandatem za przekroczenie przepisów ruchu drogowego, tego samego dnia skarżący udał się do komisariatu Policji mieszczącego się w P., aby ustalić aktualnie posiadaną liczbę punktów karnych. Skarżący otrzymał informację o 15 punktach karnych widniejących w jego ewidencji i tym samym miał prawo oczekiwać, że może odbyć zaplanowane wcześniej szkolenie ze skutkiem zmniejszenia liczby przypisanych mu punktów. Skarżący działał w zaufaniu do rzetelnego prowadzenia ewidencji punktów karnych przez odpowiednie organy administracji publicznej i prawdziwości oraz aktualności danych ujawnionych w tej ewidencji. Co więcej, funkcjonariusz Policji, który ukarał skarżącego 10.10.2012 r. mandatem poinformował go, że punkty związane z danym przekroczeniem są automatycznie wprowadzane do ewidencji. Skarżący, uzyskawszy uprzednio informację o aktualnej liczbie posiadanych punktów karnych przystąpił do odbycia dodatkowego szkolenia. W związku z powyższym skarżący oczekiwał, że w wyniku odbytego w dniu 12.10.2012 r. dodatkowego szkolenia jego ewidencja zostanie zmniejszona o 6 punktów karnych i wyniesie 9 punktów karnych. Dopisanie dodatkowych 10 punktów karnych tytułem wykroczenia popełnionego w dniu 10.10.2012 r. nie mogło zatem skutkować przekroczeniem przez skarżącego limitu 24 punktów karnych, bowiem suma nałożonych na niego punktów powinna wynieść 19. W ocenie skarżącego kasacyjnie Sąd I instancji nie dostrzegł, że przepis wykonawczy wykracza poza granice ustawowego upoważnienia wynikającego z art. 130 ust. 4 PrDrog, bowiem wprowadza warunek nieznany ustawie PrDrog, ograniczający skarżącemu w sposób zupełnie pozaustawowy możliwość zmniejszenia liczby punktów karnych przez odbycie dodatkowego szkolenia przewidzianego w art. 130 ust. 3 PrDrog Niezgodność przepisu rozporządzenia z rozważanym przepisem PrDrog winna doprowadzić Sąd I instancji do uwzględnienia skargi skarżącego, bowiem decyzja została wydana niezasadnie. Wyrok NSA W pierwszej kolejności Sąd zwrócił stronie skarżącej uwagę na relację, jaka zachodzi między postępowaniem dotyczącym skierowania osoby posiadającej prawo jazdy na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w trybie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b). PrDrog, a postępowaniem dotyczącym weryfikacji prawidłowości przypisania kierującemu punktów prawnych i prawidłowości odmowy usunięcia takich punktów z ewidencji. W tym zakresie, w stanie prawnym mającym zastosowanie w sprawie, istnieje rozdział kompetencji. Decyzję o skierowaniu na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b). PrDrog wydaje starosta, na wniosek KWP. Ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego prowadzi natomiast organ Policji, której organ rozstrzyga o wpisaniu do ewidencji punktów za określone naruszenia i usunięciu tych punktów. Starosta jest zobowiązany wydać decyzję o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w stosunku do osoby, która przekroczyła liczbę 24 punktów za naruszenia, nie jest natomiast organem uprawnionym do weryfikowania, czy liczba przypisanych punktów jest prawidłowa i czy winno dojść (i kiedy) do ich usunięcia. W tym zakresie kompetencje przysługują organowi Policji. Ugruntowany jest przy tym w orzecznictwie pogląd, że wpis do ewidencji prowadzonej przez KWP stanowi czynność materialną, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU, a zatem przysługuje od niej prawo wniesienia skargi do WSA, kwestie te podlegają wobec tego odrębnej kontroli sądowej. W konsekwencji w postępowaniu o skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji starosta nie jest uprawniony do ustalania, czy liczba punktów podana w zawiadomieniu przez komendanta Policji została ustalona prawidłowo, a tym bardziej do obniżania liczby punktów. Okoliczności te zostały dostrzeżone przez skarżącego w toku postępowania przed Sądem I instancji, albowiem na jego wniosek postępowanie zostało zawieszone do czasu rozpoznania odrębnie wniesionej skargi na czynność KWP o odmowie dokonania zmiany w ewidencji punktów karnych. Ze względu na prejudycjalny charakter rozstrzygnięcia w sprawie ze skargi na czynność Komendanta, Sąd I instancji zawiesił postępowanie, a następnie podjął je po prawomocnym zakończeniu postępowania dotyczącego czynności Komendanta. Kwestia liczby punktów i skuteczności odbytego szkolenia została zatem prawomocnie rozstrzygnięta wyrokiem NSA z 21.3.2018 r., I OSK 1169/16, . W wyroku tym przesądzono, że szkolenie odbyte przez skarżącego 11.10.2012 r., po przypisaniu mu w 10.10.2012 r. kolejnych 10 punktów karnych, nie mogło odnieść skutku w postaci obniżenia ich liczby. Wobec prawidłowego ustalenia okoliczności faktycznych, nie może odnieść skutku zarzut niewłaściwego zastosowania art. 130 ust. 3 PrDrog i § 8 ust. 4 rozporządzenia. Skutek odbycia szkolenia w postaci obniżenia liczby punktów nie leży w kompetencji organu orzekającego o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, podstawą decyzji wydanych w sprawie nie był przepis art. 130 ust. 3 PrDrog, a zmniejszenia liczby punktów nie mógł dokonać starosta, zaś prawidłowość stanowiska KWP w sprawie liczby punktów przypisanych skarżącego została potwierdzona w prawomocnym wyroku. Komentarz Wyrok NSA wskazuje na rozdzielność kompetencji Policji i Starosty w sprawach dotyczących ogólnie uprawnień do kierowania pojazdami. Przypisanie punktów i ujęcie ich w ewidencji to czynność dokonywana przez KWP i podlegająca odrębnego zaskarżeniu. Całkowicie czymś innym jest działanie Starosty podejmowane w ramach decyzji o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami. Pomiędzy tymi sprawami zachodzi jednakże związek, uzasadniający zawieszenie postępowania w zakresie oceny decyzji Starosty do czasu ustalenia kwestii poprawności przypisania punktów w ewidencji. Wyrok NSA z 26.4.2021 r., I OSK 3853/18,
Wyrok NSA podkreśla rozdzielność kompetencji Policji i Starosty w sprawach związanych z kierowaniem pojazdami oraz konieczność odrębnej kontroli sądowej wpisów do ewidencji. Decyzje starosty dotyczące skierowania na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji nie obejmują weryfikacji poprawności przypisanych punktów, co zostało potwierdzone w prawomocnym wyroku.