Braku wymaganej aktywności skarżącego dla uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu nie
może usprawiedliwiać argumentacja sprowadzająca się do przerzucenia aktywności dowodowej na sąd
administracyjny poprzez domaganie się od sądu pozyskania konkretnych dowodów. Obowiązek
uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu spoczywa bowiem na stronie powołującej się na tę
okoliczność.
Uzasadnienie postanowienia sądu administracyjnego
Postanowieniem z 19.4.2021 r., II SA/Sz 1116/20, 
 WSA w Szczecinie odmówił przywrócenia terminu do
uzupełnienia braku formalnego skargi R.S. (dalej: Skarżący) na decyzję Prezesa Sądu Apelacyjnego w Szczecinie
z grudnia 2020 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. W uzasadnieniu przedmiotowego postanowienia
WSA w Szczecinie stwierdził, że pismem z 16.12.2020 r. Skarżący wniósł do ww. Sądu skargę na decyzję Prezesa
Sądu Apelacyjnego z grudnia 2020 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej. Niemniej jednak, Skarżący
nie wykonał wezwania tego Sądu do uzupełnienie braków formalnych skargi poprzez podanie swojego numeru
PESEL, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem jej odrzucenia, odebranego 12.1.2021 r.
w areszcie Śledczym w T. Następnie WSA w Szczecinie wskazał, że korespondencją złożoną w administracji
Zakładu Karnego w C. 26.2.2021 r. Skarżący złożył wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku
formalnego skargi oraz dołączył datowane na 15.1.2021 r. własnoręcznie sporządzone pismo, opatrzone adresem
Aresztu Śledczego w T., w którym podał numer PESEL. W uzasadnieniu ww. pisma Skarżący wskazał, że 15.1.2021
r. oddał do administracji Aresztu Śledczego w T. korespondencję przeznaczoną dla WSA w Szczecinie, jednak
Dyrektor tego aresztu bezprawnie odmówił Skarżącemu wysłania tej korespondencji aż do końca pobytu w wyżej
wskazanej jednostce penitencjarnej. Mając powyższe na uwadze, WSA w Szczecinie stwierdził, że na gruncie
rozpoznawanej sprawy nie budzi wątpliwości, iż Skarżący nie dochował terminu do usunięcia braku formalnego
skargi, skoro termin ten minął 19.1.2021 r.
Dokonując w niniejszej sprawie oceny wniosku o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi
WSA w Szczecinie uznał, że nie zasługuje on na uwzględnienie, gdyż Skarżący nie uprawdopodobnił braku winy
w uchybieniu terminu. Jako przesłankę braku winy Skarżący wskazał bezprawną odmowę przez Dyrektora Aresztu
Śledczego w T. wysłania korespondencji aż do końca pobytu w wyżej wskazanej jednostce penitencjarnej, na skutek
czego uchybił terminowi do uzupełnienia braku formalnego skargi. WSA w Szczecinie uznał, że Skarżący nie
uprawdopodobnił wystąpienia przesłanki pozwalającej przyjąć brak winy w uchybieniu terminu do uzupełnienia braku
formalnego skargi. Skarżący nie dostarczył bowiem wiarygodnego potwierdzenia, że próbował złożyć pismo do
Dyrektora Aresztu Śledczego w T., czy też do administracji w tej instytucji, a przesłane przez Skarżącego pismo,
które miało stanowić uzupełnienie braku formalnego skargi nie zawiera jakiejkolwiek adnotacji administracji aresztu
śledczego o odmowie przyjęcia korespondencji do wysyłki. Skarżący nie dostarczył również żadnego innego
potwierdzenia, że zwracał się do administracji jednostki penitencjarnej w T. o taką wysyłkę.
Zażalenie na postanowienie sądu administracyjnego
Zażalenie na to postanowienie wniósł Skarżący, zarzucając mu naruszenie art. 86 § 1 PostAdmU, art. 87 § 2
PostAdmU oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji RP przez ich niezastosowanie, skutkujące odmową przywrócenia
Skarżącemu terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi w postaci numeru PESEL oraz art. 106 § 3 PostAdmU
przez jego niezastosowanie i nieprzeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentów znajdujących się
w posiadaniu Dyrektora Aresztu Śledczego w T. na okoliczność odmowy Skarżącemu wysłania jego korespondencji,
chociaż WSA w Szczecinie miał możliwość przeprowadzenia tego dowodu, a dowód ten był niezbędny do
wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowodowałby nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.
Wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przywrócenie terminu, ewentualnie o uchylenie postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Szczecinie, zasądzenie kosztów postępowania,
zobowiązanie Dyrektora Aresztu Śledczego w T. do przedłożenia do akt postępowania wszelkiej posiadanej
dokumentacji dotyczącej braku możliwości wysłania korespondencji przez Skarżącego, obowiązującej w czasie jego
pobytu w Areszcie Śledczym w T., w szczególności w okresie od 1.1.2021 r. do dnia przeniesienia Skarżącego do
Zakładu Karnego w C. oraz dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów na fakt braku możliwości
wykonania przez Skarżącego zobowiązania WSA w Szczecinie z 4.1.20201 r. (uzupełnienia numeru PESEL); braku
winy Skarżącego; spełnienia przesłanki, o której mowa w art. 86 § 1 PostAdmU. W uzasadnieniu zażalenia
wskazano, że Skarżący, jako osadzony, nie miał możliwości swobodnego decydowania o wielu kwestiach, np. nie
mógł samodzielnie zdecydować o wysłaniu korespondencji w jakiejkolwiek sprawie. Do wykonania zobowiązania
WSA w Szczecinie z 4.1.2021 r. niezbędna była także zgoda personelu jednostki penitencjarnej, w której Skarżący
przebywał. Jak wskazał Skarżący, takiej zgody nie otrzymał. Zdaniem Skarżącego, WSA w Szczecinie zobowiązany



był przeprowadzić dowód uzupełniający z dokumentów znajdujących się w posiadaniu Dyrektora Aresztu Śledczego
w T. na okoliczność odmowy Skarżącemu wysłania jego korespondencji.
Uzasadnienie postanowienia NSA
Analizę przedmiotowej sprawy NSA rozpoczął od ustalenia stanu prawnego i wskazał, że zgodnie z art. 86 § 1
PostAdmU, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej
wniosek postanowi przywrócenie terminu. NSA podkreślił, że brak winy w uchybieniu terminu powinien być oceniany
z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik
staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o własne interesy oraz przy braniu pod uwagę także
uchybień spowodowanych nawet lekkim niedbalstwem. Przywrócenie terminu ma bowiem charakter wyjątkowy
i nie jest możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Może mieć zatem miejsce tylko
wtedy, gdy uchybienie terminu nastąpiło wskutek przeszkody, której strona nie mogła usunąć, nawet przy użyciu
największego w danych warunkach wysiłku. Przywrócenia uchybionego terminu nie uzasadniają niedostateczna
staranność w prowadzeniu własnych spraw, czy też nieznajomość prawa (postanowienie NSA z 8.7.2008 r. II OZ
712/08, 
). Warunkiem przywrócenia terminu jest zatem uprawdopodobnienie braku winy strony w jego
uchybieniu, przy czym pojęcie winy należy rozumieć w sposób obiektywny – wymagający od strony
staranności (postanowienie SN z 7.2.2000 r. I CKN 1261/99, 
).
W stanie faktycznym niniejszej sprawy NSA zgodził się z WSA w Szczecinie, że Skarżący nie uprawdopodobnił braku
winy w uchybieniu terminu. Z akt sprawy nie wynika, że Skarżący podjął jakiekolwiek kroki, aby zapobiec skutkom
prawnym, na które powołuje się w zażaleniu, a jakie mogłyby dla niego wyniknąć z ewentualnej odmowy wysłania
przez personel Aresztu Śledczego w T. przesyłki, uzupełniającej brak formalny skargi. W szczególności WSA
w Szczecinie zasadnie podniósł, że Skarżący nie dostarczył wiarygodnego potwierdzenia, iż próbował złożyć pismo
do Dyrektora Aresztu Śledczego w T., czy też do administracji w tej instytucji. Natomiast przesłane przez Skarżącego
pismo, które miało stanowić uzupełnienie braku formalnego skargi, nie zawiera jakiejkolwiek adnotacji administracji
aresztu śledczego o odmowie przyjęcia korespondencji do wysyłki. Skarżący nie dostarczył również żadnego innego
potwierdzenia, że zwracał się do administracji jednostki penitencjarnej w T. o taką wysyłkę. Tego braku wymaganej
aktywności Skarżącego dla uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu nie może usprawiedliwiać
argumentacja sprowadzająca się do przerzucenia aktywności dowodowej na WSA w Szczecinie poprzez
domaganie się od Sądu pozyskania dowodów z Aresztu Śledczego, które miałyby świadczyć o odmowie
wysłania przesyłki Skarżącego przez personel tego aresztu. W orzecznictwie sądów administracyjnych nie budzi
wątpliwości, że obowiązek uprawdopodobnienia braku winy w uchybieniu terminu spoczywa na stronie
powołującej się na tę okoliczność (postanowienie NSA z 13.10.2017 r. II FZ 514/17, 
).
Z powyższych przyczyn NSA oddalił zażalenie, na podstawie art. 184 PostAdmU w zw. z art. 197 § 1 i 2 PostAdmU.

Komentarz
Na gruncie analizowanego rozstrzygnięcia NSA wypowiedział się na temat przewidzianej przez ustawodawcę
instytucji przywrócenia terminu do dokonania określonej czynności, tu: uzupełnienia braków formalnych pisma –
skargi do sądu administracyjnego, a w szczególności jednej z przesłanek jej zastosowania, jaką jest brak winy strony
w uchybieniu tego terminu. NSA przypomniał, że to w gestii strony, która powołuje się na przedmiotową okoliczność
leży jej uprawdopodobnienie. Tym samym to właśnie strona wnioskująca o przywrócenie ww. terminu powinna
wykazać pewną aktywność procesową i uprawdopodobnić, że do uchybienia tego terminu doszło bez jej winy, w tym
także – co podkreślił NSA – przedstawić stosowne potwierdzenia i dokumenty na poparcie swego stanowiska. Takich
dokumentów zabrakło w aktach rozpatrywanej sprawy.

Postanowienie NSA z 18.6.2021 r. III OZ 419/21,