Decyzja w sprawie aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków ma charakter jedynie
deklaratoryjny. Zmiana wpisu w ewidencji gruntów nie stwarza automatycznie po stronie wpisanego tam
podmiotu prawa własności lub innego prawa, które może następnie stanowić przedmiot obrotu, w tym zbycia
– wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.
Przesłanki wstrzymania
A.N. zaskarżyła decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w K. w sprawie
aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków, wnosząc jednocześnie o wstrzymanie wykonania
decyzji z uwagi na zagrożenie spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, w szczególności poprzez możliwość
jednostronnego i władczego naruszenia obszaru działki przez inny podmiot. Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Krakowie oddalił wniosek. Zgodnie z art. 61 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325; dalej: PostAdmU), po przekazaniu sądowi skargi, sąd może na
wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli
zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków,
chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. W uzasadnieniu postanowienia podkreślono, że
przedmiotem wstrzymania mogą być jedynie takie akty lub czynności, które nadają się do wykonania i wymagają
wykonania. Problem wykonania aktu administracyjnego dotyczy aktów zobowiązujących, ustalających dla ich
adresatów nakazy właściwego zachowania lub zakazy określonego zachowania, aktów, na podstawie których
określony podmiot uzyskuje równocześnie uprawnienie i na mocy których zostają na niego nałożone określone
obowiązki oraz aktów, na których podstawie jeden podmiot jest do czegoś zobowiązany, a drugi wyłącznie
uprawniony.
Ewidencja gruntów i budynków
Sąd wskazał, że z art. 2 pkt 8 ustawy z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 276)
wynika, iż ewidencja gruntów i budynków to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz
udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz
o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami. Ewidencja ta
obejmuje między innymi informacje dotyczące gruntów: ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków
gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały
założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty. Utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności,
czyli zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi, należy do zadań starosty. Sąd
stwierdził, że ewidencja gruntów i budynków jest tylko zbiorem informacji będącej odzwierciedleniem aktualnego
stanu faktycznego i prawnego danej nieruchomości i pełni funkcje informacyjno–techniczne. Wykonanie zaskarżonej
decyzji nie może wywołać szkody, na ryzyko której powołuje się skarżąca. Wpis do ewidencji gruntów i budynków
w żaden sposób nie stanowi o ograniczeniu praw właściciela nieruchomości, a jedynie odzwierciedla istniejący stan
prawny i faktyczny. Nie może zatem kształtować nowego stanu prawnego, nie rozstrzyga sporów o prawa do
gruntów, ani nie nadaje tych praw, zadaniem organów ewidencyjnych jest tylko zarejestrowanie stanów prawnych
ustalonych w innym trybie lub przez inne organy orzekające (zob. wyrok NSA z 4.1.2011 r., I OSK 389/10, 
).
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie uznając, że nie zachodziły przesłanki uzasadniające
wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu wymienione w art. 61 § 3 PostAdmU. Z aktualizacją informacji
zawartych w ewidencji gruntów i budynków nie wiąże się bowiem zmiana stanu prawnego nieruchomości, jak
to ma miejsce w przypadku wpisu do księgi wieczystej. Informacje dotyczące stanu prawnego nieruchomości
nie kształtują praw, lecz jedynie je odzwierciedlają. W konsekwencji ewentualne wstrzymanie wykonania
decyzji w przedmiocie wpisu w ewidencji gruntów i budynków nie pozbawia podmiotu ujawnionego jako
właściciel w księdze wieczystej właścicielskiego korzystania z niej, w tym prawa dysponowania
nieruchomością. Rozbieżność wpisu w księdze wieczystej i w ewidencji gruntów może stanowić jedynie przesłankę
powzięcia wątpliwości u ewentualnego przyszłego nabywcy nieruchomości co do jej stanu prawnego, albo powód
wszczęcia stosownych postępowań. Oznacza to, że odmowa wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji była
zasadna bowiem nie prowadziła do ograniczenia praw właściciela nieruchomości.
Postanowienie NSA z 18.5.2021 r., I OZ 152/21