Wpis w ewidencji gruntów
Kategoria: Prawo administracyjne
Tematyka: ewidencja gruntów i budynków, aktualizacja informacji, Naczelny Sąd Administracyjny, wstrzymanie wykonania decyzji, stan prawny nieruchomości
Decyzja w sprawie aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków ma charakter deklaratoryjny. Zmiana wpisu w ewidencji gruntów nie stwarza automatycznie po stronie wpisanego tam podmiotu prawa własności lub innego prawa. Przesłanki wstrzymania wykonania decyzji dotyczące aktualizacji informacji w ewidencji gruntów i budynków były przedmiotem sporu przed sądami administracyjnymi. Ewidencja gruntów i budynków pełni funkcje informacyjno-techniczne, nie stanowi ograniczenia praw właściciela nieruchomości, a jedynie odzwierciedla istniejący stan prawny i faktyczny.
Decyzja w sprawie aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków ma charakter jedynie deklaratoryjny. Zmiana wpisu w ewidencji gruntów nie stwarza automatycznie po stronie wpisanego tam podmiotu prawa własności lub innego prawa, które może następnie stanowić przedmiot obrotu, w tym zbycia – wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny. Przesłanki wstrzymania A.N. zaskarżyła decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w K. w sprawie aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków, wnosząc jednocześnie o wstrzymanie wykonania decyzji z uwagi na zagrożenie spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, w szczególności poprzez możliwość jednostronnego i władczego naruszenia obszaru działki przez inny podmiot. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek. Zgodnie z art. 61 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325; dalej: PostAdmU), po przekazaniu sądowi skargi, sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. W uzasadnieniu postanowienia podkreślono, że przedmiotem wstrzymania mogą być jedynie takie akty lub czynności, które nadają się do wykonania i wymagają wykonania. Problem wykonania aktu administracyjnego dotyczy aktów zobowiązujących, ustalających dla ich adresatów nakazy właściwego zachowania lub zakazy określonego zachowania, aktów, na podstawie których określony podmiot uzyskuje równocześnie uprawnienie i na mocy których zostają na niego nałożone określone obowiązki oraz aktów, na których podstawie jeden podmiot jest do czegoś zobowiązany, a drugi wyłącznie uprawniony. Ewidencja gruntów i budynków Sąd wskazał, że z art. 2 pkt 8 ustawy z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 276) wynika, iż ewidencja gruntów i budynków to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami. Ewidencja ta obejmuje między innymi informacje dotyczące gruntów: ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty. Utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności, czyli zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi, należy do zadań starosty. Sąd stwierdził, że ewidencja gruntów i budynków jest tylko zbiorem informacji będącej odzwierciedleniem aktualnego stanu faktycznego i prawnego danej nieruchomości i pełni funkcje informacyjno–techniczne. Wykonanie zaskarżonej decyzji nie może wywołać szkody, na ryzyko której powołuje się skarżąca. Wpis do ewidencji gruntów i budynków w żaden sposób nie stanowi o ograniczeniu praw właściciela nieruchomości, a jedynie odzwierciedla istniejący stan prawny i faktyczny. Nie może zatem kształtować nowego stanu prawnego, nie rozstrzyga sporów o prawa do gruntów, ani nie nadaje tych praw, zadaniem organów ewidencyjnych jest tylko zarejestrowanie stanów prawnych ustalonych w innym trybie lub przez inne organy orzekające (zob. wyrok NSA z 4.1.2011 r., I OSK 389/10, ). Stanowisko NSA Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie uznając, że nie zachodziły przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu wymienione w art. 61 § 3 PostAdmU. Z aktualizacją informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków nie wiąże się bowiem zmiana stanu prawnego nieruchomości, jak to ma miejsce w przypadku wpisu do księgi wieczystej. Informacje dotyczące stanu prawnego nieruchomości nie kształtują praw, lecz jedynie je odzwierciedlają. W konsekwencji ewentualne wstrzymanie wykonania decyzji w przedmiocie wpisu w ewidencji gruntów i budynków nie pozbawia podmiotu ujawnionego jako właściciel w księdze wieczystej właścicielskiego korzystania z niej, w tym prawa dysponowania nieruchomością. Rozbieżność wpisu w księdze wieczystej i w ewidencji gruntów może stanowić jedynie przesłankę powzięcia wątpliwości u ewentualnego przyszłego nabywcy nieruchomości co do jej stanu prawnego, albo powód wszczęcia stosownych postępowań. Oznacza to, że odmowa wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji była zasadna bowiem nie prowadziła do ograniczenia praw właściciela nieruchomości. Postanowienie NSA z 18.5.2021 r., I OZ 152/21
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie, uzasadniając, że wstrzymanie wykonania decyzji w sprawie wpisu w ewidencji gruntów i budynków nie byłoby uzasadnione. Aktualizacja informacji w ewidencji nie zmienia stanu prawnego nieruchomości. Odmowa wstrzymania wykonania decyzji nie prowadzi do ograniczenia praw właściciela nieruchomości.