Kontrolowany w wyniku skargi na bezczynność czy przewlekłość organu administracji stan rzeczy musi być
w dacie złożenia skargi aktualny, dlatego nie można wnieść takiej skargi po zakończeniu postępowania –
wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.
Postępowanie administracyjne
W 2017 r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. przyznał W.N.
płatności rolne za 2008 r. Po rozpatrzeniu odwołania Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR w P. w 2018 r. wydał
decyzję częściowo zmieniającą wysokość przyznanych kwot. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
prawomocnym postanowieniem z 23.9.2020 r. odrzucił skargę W.N. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez
Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w P., wskazując na niewyczerpanie środków zaskarżenia z uwagi na złożenie
ponaglenia już po zakończeniu postępowania administracyjnego. W 2021 r. W.N. ponownie wniósł skargę na
przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ I instancji, twierdząc, że rozpatrzenie wniosku trwało ponad 8 lat
od 2009 r. do 2017 r., zaś w 2010 r. skarżący złożył zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie.
Stanowisko Sądu I instancji
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił skargę. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono, że
zgodnie z art. 53 § 2b ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2019 r. poz. 2325; dalej: PostAdmU), skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można
wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu. Pomimo tego, że skarżący w 2010 r.
wniósł zażalenie, czyli środek zaskarżenia na niezałatwienie sprawy w terminie przewidziany w art. 37 § 1 KPA
w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania
administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 935), to skarga nie może zostać rozpoznana
merytorycznie. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale orzekł, że wniesienie skargi na bezczynność po
zakończeniu przez organ administracji publicznej prowadzonego postępowania poprzez wydanie decyzji ostatecznej
stanowi przeszkodę w merytorycznym rozpoznaniu takiej skargi przez sąd administracyjny w zakresie rozstrzygnięcia
podjętego na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 PostAdmU (zob. uchwała NSA z 22.6.2020 r., II OPS 5/19, 
).
Chociaż uchwała NSA odnosi się wprost wyłącznie do skargi na bezczynność, to zawarte w jej uzasadnieniu
rozważania sądy administracyjne stosują również do skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez
organ administracji publicznej, uwzględniając wspólne założenia i elementy obu tych skarg. W konsekwencji Sąd
uznał, że wniesienie skargi do sądu administracyjnego na przewlekłość jest dopuszczalne tylko w przedziale czasu
od zaistnienia stanu przewlekłości do ostatecznego załatwienia sprawy, w której zarzucana przewlekłość
postępowania wystąpiła. Ponieważ postępowanie, którego przewlekłość zarzuca skarżący, zostało zakończone
ostateczną decyzją, skarga jest niedopuszczalna.
Skarga kasacyjna
W.N. wniósł skargę kasacyjną, twierdząc, że Sąd I instancji przyjął nieistniejące ograniczenie czasowe dotyczące
wnoszenia skarg na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego, podczas gdy w stanie prawnym
obowiązującym w trakcie postępowania administracyjnego o przyznanie skarżącemu płatności do gruntów rolnych,
ustawodawca w żadnym z przepisów nie zakreślił końcowego terminu dla wnoszenia skarg tego rodzaju.
W rezultacie obowiązkiem Sąd I instancji było merytoryczne rozpoznania skargi.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną odrzucając pogląd o dopuszczalności rozstrzygania
spraw ze skarg na przewlekłość postępowania w razie załatwienia sprawy administracyjnej przed
wniesieniem takiej skargi. Odwołując się do tezy wyżej wskazanej uchwały NSA stwierdzono, że celem skarg
na przewlekłość i bezczynność jest doprowadzenie do zwalczenia pasywności organu administracji
w zakresie prowadzonego postępowania i nadania sprawie należytego biegu prowadzącego do
merytorycznego jej zakończenia. Zarówno skarga na bezczynność, jak i na przewlekłe prowadzenie postępowania,
skierowane są przeciwko wadliwemu procedowaniu organu, w wyniku którego konkretna i indywidualna sprawa
administracyjna nie jest załatwiona w terminie wynikającym z KPA lub innej ustawy (zob. postanowienie NSA
z 18.3.2021 r., III OSK 4162/21, 
). W uzasadnieniu postanowienia zaznaczono, że ocena wystąpienia
bezczynności lub przewlekłości organu administracji powinna być dokonywana przez sąd administracyjny
każdorazowo na dzień wniesienia skargi. W ocenianej przez NSA sprawie postępowanie to zostało uprzednio




zakończone decyzją a w rezultacie, w kontekście celu art. 149 § 1 pkt 3 PostAdmU i jego wykładni przyjętej w wyżej
wskazanej uchwale, brak było podstaw do merytorycznego rozpoznania takiej skargi przez sąd administracyjny.
Sąd stwierdził, że nie można zaakceptować koncepcji nielimitowanego żadnym terminem prawa do złożenia
skargi na przewlekłość, bowiem ma ona przede wszystkim na celu - w razie uwzględnienia skargi –
zobligowanie organu administracji do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania
czynności (ewentualnie do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów
prawa). Cel taki nie istnieje, jeśli w momencie wniesienia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania
postępowanie to już się nie toczy.
Postanowienie NSA z 4.8.2021 r., I GSK 671/21